Nieśmiałość – przyczyny i objawy. Czy bycie nieśmiałym może być przejawem zaburzeń psychicznych?

W tym artykule:

1. Nieśmiałość - definicja
2. Nieśmiałość - przyczyny
3. Nieśmiałość - objawy
4. Czy nieśmiałość to choroba psychiczna?
5. Jak pokonać nieśmiałość?

Nieśmiałość to cecha, która sprawia, że przełamanie lodów i nawiązanie głębszej znajomości może zająć nam nieco więcej czasu. Osoby nieśmiałe zwykle nie czują się swobodnie w towarzystwie ludzi, których nie znają zbyt dobrze i w miarę możliwości unikają publicznych wystąpień. Wyjaśniamy, skąd bierze się nieśmiałość, jak się objawia i czy powinna stanowić dla nas alarmujący sygnał.

Nieśmiałość - definicja

Nieśmiałość jest cechą charakteru, która sprawia, że przejawiająca ją osoba, jest zamknięta w sobie, a nawiązywanie nowych znajomości przychodzi jej z pewnym trudem. Nieśmiali ludzie w obecności nowych osób, zwykle są cisi i z reguły nie wychodzą z inicjatywą. Często też ograniczają się jedynie do wymiany zdawkowych uprzejmości.

Zobacz także:

Stoicyzm obiecuje życie bez bólu? Ile z tej starożytnej filozofii może wziąć dla siebie współczesny człowiek?

Stoicyzm to postawa wobec życia, która w czasach starożytnych znana była pod postacią jednego z dominujących nurtów filozoficznych. Współcześnie bazuje na zachowaniu dystansu wobec różnych życiowych wydarzeń. Stoicyzm zakłada, aby skupić się na własnym wnętrzu i przyjmować ze spokojem oraz opanowaniem wszelkie niespodzianki od losu. Jak pogodzić takie podejście z doświadczaniem i przeżywaniem emocji?

Osoby nieśmiałe preferują spotkania w mniejszych grupach i nie przepadają za hucznymi imprezami. Możliwe, że właśnie z tego powodu nieśmiałość bywa często mylona z introwertyzmem. Choć może zdarzyć się, że introwertyk będzie również nieśmiały (często faktycznie tak jest), należy zdawać sobie sprawę z tego, że w są to dwa różne zjawiska.

Introwertyzm odnosi się do sytuacji, w której ktoś preferuje spędzenia czasu w samotności lub w mniejszym gronie osób, nie oznacza jednak, że z zasady będzie wycofany w kontaktach z innymi. Nieśmiałość jest zaś raczej określeniem pewnej trudności w interakcjach społecznych.

Nieśmiałość - przyczyny

Z czego bierze się nieśmiałość? Powodów, dla których u kogoś rozwinęła się ta konkretna cecha, jest wiele, dlatego wymieniamy tylko kilka najważniejszych.

1. Nieśmiałość, tak jak wiele innych cech charakteru, możemy odziedziczyć po naszych rodzicach lub dziadkach.
2. Doświadczenie prześladowania, odrzucenia lub krytyki w dzieciństwie.
3. Niska samoocena, która sprawia, że boimy się ośmieszenia w interakcji z drugim człowiekiem.
4. Nieśmiałość może być spowodowana zaburzeniami lękowymi, np. lękiem społecznym.
5. Stawianie sobie zbyt wysokich wymagań, co do tego, jak powinniśmy wypaść w towarzystwie, może powodować lęk, a w efekcie nieśmiałość.
6. Z tego samego powodu, na rozwój tej cechy charakteru może wpłynąć skłonność do porównywania się z innymi.
7. Kultura, w jakiej się wychowaliśmy - niektóre z nich mają tendencję do większej zachowawczości niż inne.
8. Niskie umiejętności społeczne spowodowane np. warunkami, w jakich się wychowywaliśmy.
9. Trauma wywołana sytuacją z przeszłości, kiedy np. zostaliśmy publicznie wyśmiani, która na stałe wpłynęła na nasz charakter.

Zobacz także:

Pracoholik to idealny pracownik, czy osoba zmagająca się z uzależnieniem? Po czym rozpoznać, czy masz problem z pracoholizmem?

Pracoholik jest osobą, która obiera życiowy priorytet na pracę i jest zorientowana na osiągnięcie wyłącznie zawodowych celów. To często występujące uzależnienie, które niesie za sobą przykre konsekwencje. Pracoholik zmaga się z wieloma zaburzeniami natury fizycznej i psychicznej. Jak opuścić błędne koło i przywrócić równowagę pomiędzy różnymi obszarami życia?

Nieśmiałość - objawy

Bycie nieśmiałym może objawiać się na różne sposoby. Wymieniamy kilka najpowszechniej występujących sygnałów, po których możesz rozpoznać nieśmiałość u innych lub u siebie.

1. Problem z nawiązaniem lub utrzymaniem kontaktu wzrokowego.
2. Unikanie rozmów w większych grupach ludzi.
3. Trudności z zaadaptowaniem się do nowego środowiska, np. przy okazji zmiany pracy.
4. Unikanie inicjowania rozmów, zwłaszcza z nieznajomymi lub z osobami, z którymi nie jesteśmy zbyt blisko.
5. Niechęć do small talku, czyli krótkich, sztampowych rozmów odbywanych najczęściej z nieznajomymi.
6. Niechęć do zabierania głosu w towarzystwie i brak potrzeby dzielenia się z innymi swoimi przemyśleniami, czy opinią na temat przedmiotu rozmowy.
7. Unikanie konfrontacji i głęboka obawa przed wejściem z kimś w konflikt.
8. Stres związany z wystąpieniami publicznymi oraz skłonność do unikania sytuacji, w których np. trzeba zaprezentować coś przed grupą.
9. Lęk przed byciem wystawionym na publiczną ocenę.
10. Trudności z wyrażaniem swoich potrzeb oraz komunikowaniem granic, często związane z brakiem asertywności.
11. Onieśmielenie, poczcie bycia zbitym z tropu, zagubienia, a nawet irytacja, kiedy w towarzystwie pojawia się choleryk, osoba zbyt głośna, dominująca, która np. próbuje wciągnąć bardziej nieśmiałe osoby w rozmowę.

Czy nieśmiałość to choroba psychiczna?

Nadmierna nieśmiałość może być cechą charakteru, która utrudnia nam nawiązywanie kontaktów z innymi ludźmi i sprawia, że zaadaptowanie się do nowego środowiska może być czasem niezwykle trudne. Podkreślić należy jednak, że nieśmiałość nie jest chorobą psychiczną.

Jednak, choć cecha ta, sama w sobie nie stanowi zaburzenia, to faktycznie w niektórych wypadkach skrajna forma nieśmiałości może być efektem innych chorób. Zdarza się również, że osoba zmagająca się z pewnymi problemami zostaje wzięta za kogoś nieśmiałego, podczas gdy faktycznie, potrzebuje ona specjalistycznej pomocy.

Wyjaśniamy, na co należy zwrócić uwagę, aby uniknąć tej pomyłki. Pamiętaj jednak, że poniższe opisy służą jedynie wstępnemu rozpoznaniu tematu i w żadnym wypadku nie powinnaś traktować ich jak diagnozy. Jeśli zależy ci na profesjonalnej opinii, polecamy udanie się na konsultacje do psychiatry lub wykonanie testów w poradni psychologicznej.

Zobacz także:

Obrażanie się jest wynikiem krzywdy i może krzywdzić innych. Jak dojrzale przepracować konflikt i porozmawiać z obrażoną osobą?

Obrażanie się jest jedną z typowych ludzkich reakcji na trudne emocje. Takiemu zachowaniu najczęściej towarzyszy rozczarowanie, zranienie bądź smutek. Osoba, która czuje się urażona oczekuje przeprosin bądź dąży do wycofania się z relacji. Obrażanie się może również nosić znamiona manipulacji i ukrytych intencji. Jak reagować w takiej sytuacji, zachować empatię i uniknąć konfliktu?

Nieśmiałość u dzieci w wieku przedszkolnym

Dzieci różnią się między sobą pod względem temperamentu i faktycznie wiele maluchów może mieć problem z nadmierną nieśmiałością, z której potem wyrasta. Introwertyzm lub indywidualizm naszej pociechy sam w sobie nie jest powodem do niepokoju. Jeśli nieśmiałość nie zakłóca normalnego funkcjonowania dziecka, nie musimy mieć obaw co do jego dalszego rozwoju.

Są jednak sytuacje, w których to, co z pozoru przypomina nieśmiałość, może stanowić niepokojące objawy rozwijającego się zaburzenia. Zwróć uwagę, czy twoje dziecko:

• notorycznie unika interakcji z rówieśnikami;
• nie rozwija swoich umiejętności społecznych;
• nagle zamknęło się w sobie, mimo tego, że wcześniej było otwarte i towarzyskie;
• ma objawy lęku społecznego;
• ma trudności z wyrażaniem swoich opinii lub potrzeb.

Jeśli na tej liście dostrzegasz znajome ci objawy, może oznaczać to, że warto zapisać malucha do dziecięcego psychiatry, który pomoże ci odnaleźć przyczyny takiego stanu rzeczy.

Nieśmiałość czy mutyzm

Mutyzm jest zjawiskiem, w którym ktoś nie jest w stanie wypowiedzieć się w niektórych sytuacjach, np. nie zabiera głosu publicznie lub przerywa mowę nagle i nie jest w stanie kontynuować wątku. Często osoby cierpiące z tego powodu, doskonale radzą sobie z rozmowami w gronie zaufanych osób, unikając jednak wypowiadania się w grupie.

Mutyzm jest zaburzeniem, które można leczyć z pomocą terapii i nie powinien być mylony z nieśmiałością. Główna różnica polega na tym, że nieśmiała osoba może odczuwać lęk i dyskomfort w rozmowie z kimś, kogo zbyt dobrze nie zna. Może też być lakoniczna i przejawiać chęć jak najszybszego zakończenia tej interakcji. Jest jednak zdolna do mówienia – po prostu nie ma na to ochoty. Osoba z mutyzmem zaś fizycznie nie jest w stanie wydobyć z siebie głosu.

Zobacz także:

Jak opanować nerwy? Podpowiadamy, jak uspokoić się w minutę i zwiększyć odporność na stres w przyszłości

Jak opanować nerwy i zachować spokój w trudnych życiowych sytuacjach? Istnieją sposoby, które pomogą odzyskać równowagę i spokój podczas kłótni z partnerem lub opieką nad dzieckiem. Zapoznaj się ze skutecznymi technikami radzenia sobie z różnymi trudnymi odczuciami. Niektóre z nich bazują na tymczasowym powściąganiu emocji i szybkim ukojeniu nerwów, zaś inne pomogą ci ustalić sposoby na to, aby być mniej nerwowym na co dzień.

Nieśmiałość a fobia społeczna

Fobia społeczna jest zaburzeniem lękowym, które objawia się unikaniem interakcji z innymi ludźmi oraz paraliżującym lękiem przed oceną. Cierpiąca z jej powodu osoba unika spotkań z ludźmi, wycofuje się z interakcji, nie bierze udziału w rozmowach, a w skrajnych wypadkach za wszelką cenę ogranicza wyjścia z domu do niezbędnego minimum lub nawet zupełnie z nich rezygnuje.

Lżejsze odmiany fobii społecznej mogą przypominać nieśmiałość, zaznaczyć należy jednak, że nie są to zjawiska tożsame, a bycie nieśmiałym jest raczej efektem fobii społecznej, niż fobią jako taką. W większości wypadków jednak użycie tego określenia w stosunku do osoby cierpiącej z powodu tego zaburzenia byłoby eufemizmem. Fobia społeczna wiąże się z paraliżującym lękiem, który jest o wiele silniejszy niż ten, który często towarzyszy nieśmiałym osobom w kontaktach z nowymi ludźmi.

Nieśmiałość a autyzm

Autyzm jest określeniem na całe spektrum zaburzeń neurobiologicznych, które charakteryzują się wycofaniem, ograniczeniem interakcji społecznych, selektywnym podejściem do interesujących nas obszarów oraz ograniczeniem elastyczności myślowej. Osoby z łagodną formą autyzmu, często mogą być również nieśmiałe lub wycofane i zamknięte. Osoby na drugim końcu spektrum mogą zaś przejawiać zupełny brak zainteresowania życiem społecznym. Nieśmiałość sama w sobie nie jest objawem autyzmu i choć oba te zjawiska mogą ze sobą współwystępować, w żadnym wypadku nie powinny być utożsamiane jako równoznaczne.

Jak pokonać nieśmiałość?

Pokonanie nieśmiałości jest indywidualnym procesem, który wymaga zaangażowania i podjęcia kroków, które dopasowane będą do naszych indywidualnych potrzeb. Oto kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby pomóc sobie przepracować nieśmiałość.

1. Przyznaj, że jesteś nieśmiała i zaakceptuj ten fakt przed sobą.
2. Znajdź jej przyczynę i rozpracuj schemat myślowy, który nie jest dla ciebie wspierający.
3. Stopniowo wystawiaj się na interakcje, w których będziesz musiała pokonywać swoje bariery.
4. W miarę możliwości przygotuj się na sytuację, która cię stresuje, np. przed poznaniem rodziców swojego nowego partnera, ułóż w głowie kilka pytań, które możesz im zadać, aby podtrzymać rozmowę.
5. Staraj się dołączyć do grup, które podzielają twoje zainteresowania, np. zapisz się do klubu książki, lub udzielaj się na internetowych grupach dotyczących twoich pasji.
6. Rozwijaj swoje umiejętności komunikacyjne i społeczne. Wiedzę na ten temat możesz czerpać z książek o rozwoju osobistym, a praktykę zdobywać podczas swoich codziennych doświadczeń.
7. Skorzystaj ze wsparcia psychoterapeuty, który przeprowadzi cię przez ten proces.