Neurotyk - nadwrażliwy i czuły na swoim punkcie. Sprawdź, czy to nie o Tobie?

Neurotyk: kto to w ogóle jest?

Neurotyk to osoba ze skłonnościami do nadmiernego przeżywania złych emocji. Trzeba przy tym zaznaczyć, że najczęściej dopisuje sytuacjom i zdarzeniom bardziej negatywny kontekst, niż jest w rzeczywistości.

Neurotycy są przez to najczęściej nieustannie smutni i przygnębieni, zamartwiają się o przyszłość i boją nowych, nieznanych sytuacji. To uosobienie nieśmiałości, wycofania, lękliwości i obwiniania się za wszystko.

Osoba neurotyczna jest także bardzo wrażliwa i delikatna, a w działaniu kieruje się emocjami. Takie osoby, właśnie przez swoją nadmierną wrażliwość, często mają spore problemy w kontaktach społecznych. Nieodporne na brutalność świata najczęściej wycofują się z życia towarzyskiego, żyjąc w swoim bezpiecznym świecie, zwykle ograniczonym do kilku najbliższych osób, do których mają zaufanie.

Cechy neurotyka mogą jednak zupełnie rujnować życie nie tylko osobiste, ale także zawodowe. W obliczu rywalizacji ci "wrażliwcy" często wycofują się już na starcie, nie podejmując walki. Przez to przegapiają na przykład szansę na awans czy zmianę pracy, co z kolei "nakręca" spiralę negatywnych myśli i krytycznego patrzenia na siebie.

To wycofanie, lękliwość i ustępliwość często prowadzą do bierności. Neurotycy, ze względu na swoją wysoką wrażliwość emocjonalną i postrzeganie świata w czarnych barwach, są bardziej niż inne typy osobowości narażeni na problemy psychiczne, takie jak nerwica czy depresja.

Neurotycy są zazwyczaj klasycznymi introwertykami, jednak występuje także połączenie osobowości neurotycznej z cechami ekstrawertyka. W tym wariancie dana osoba bardzo emocjonalnie przeżywa nie tylko negatywne, ale także pozytywne wydarzenia.

Neurotycy z cechami ekstrawertyka bardzo często postrzegani są jako niezrównoważeni psychicznie. "Zawdzięczają" to ambiwalentnym zachowaniom i zazwyczaj dość teatralnemu przeżywaniu pozytywnych emocji.

Zobacz też: Socjopata - podobno to aż jedna na pięć osób. Zobacz, czy jesteś jedną z nich

Neurotyk: najbardziej charakterystyczne cechy osobowości

Zaburzenia neurotyczne trudno sklasyfikować do ograniczonego katalogu typowych cech i zachowań. Indywidualny zespół cech neurotycznych u każdego jest nieco inny. Dodatkowo osobowość neurotyka może składać się także z innych - tak, jak na przykład ze wspomnianego wcześniej ekstrawertyka.

Czym charakteryzuje się neurotyzm? Objawy i zachowania typowe dla tego typu osobowości to:

• duża wrażliwość i emocjonalność;
• skłonność do głębokiego przeżywania sytuacji, które dla otoczenia mogą nie mieć żadnego znaczenia;
• szczególne rozpamiętywanie negatywnych odczuć, emocji i zdarzeń;
• przypisywanie sobie winy - nawet jeśli nie stało się obiektywnie nic złego;
• introwertyzm, unikanie spotkań w dużym gronie;
• bierność i konformizm;
• reagowanie lękiem i paniką w różnych sytuacjach zagrożenia;
• bierność i narastająca z tego powodu frustracja i drażliwość;
• skłonność do przeżywania nieuzasadnionych lęków;
• podatność na zaburzenia depresyjne i o podłożu nerwicowym.

Możliwe jest również nadmierne dążenie do perfekcjonizmu, który ma udowodnić otoczeniu, że dana osoba jest coś warta. Neurotycy jednak najczęściej wpadają w pułapkę swojego perfekcjonizmu, co generuje kolejne problemy - frustrację, rozdrażnienie, wymaganie od siebie jeszcze więcej, wycofanie i utwierdzanie się w negatywnym myśleniu na temat swojej osoby - w końcu przecież nie dają z niczym rady!

W ten sposób neurotyk nigdy nie osiąga satysfakcji ze swoich poczynań, wymagając od siebie więcej i więcej. To prosta droga do autodestrukcji, depresji i nerwicy, a także autoagresji. Neurotycy wyznaczają sobie często nierealne cele (z czego zdają sobie sprawę) i dążą za wszelką cenę do ich realizacji, a za wszelkie niepowodzenia sami się karcą.

Pułapka perfekcjonizmu jest najczęściej główną przyczyną załamania nerwowego u osób neurotycznych.

Zobacz też: Julia Wróblewska o walce z depresją

Neurotyzm - przyczyny

Neurotykiem można się urodzić lub stać się nim w trakcie życia. Tak, jak nie ma zamkniętego katalogu cech opisujących neurotyka, tak nie sposób wskazać na jednoznaczne przyczyny stojące za tą osobowością.

Wyróżnia się zwyczajowo trzy przyczyny:

• biologiczną
• społeczną
• psychiczną.

Można urodzić się z pewnymi skłonnościami do nadwrażliwości i neurotyzmu - wynika to z cech systemu nerwowego (np. nadreaktywność układu współczulnego).

Czynnikiem społecznym może być np. atmosfera w domu rodzinnym, wpływ rówieśników, presja otoczenia. Neurotyzm może rozwinąć się szczególnie u dzieci nieśmiałych, niepewnych siebie i wycofanych. Wyśmiewanie, poniżanie, przemoc w wieku dziecięcym - wszystko to może odcisnąć negatywne piętno i pogłębić te cechy.

Podejrzewasz, że twoja osobowość to neurotyk? Jak możesz sobie pomóc?

Neurotyk: leczenie nadwrażliwej osobowości

Neurotyzm nie jest chorobą psychiczną i zasadniczo nie wymaga leczenia. Nie stwarza bowiem zagrożenia dla samego neurotyka jak i jego otoczenia dopóty, dopóki nie będzie bardzo utrudniać życia.

Poczucie wstydu i winy, wymaganie od siebie nieustannej perfekcji i myślenie o sobie w złych kategoriach nie ułatwia jednak podjęcia decyzji o tym, by zwrócić się po pomoc. Co więcej - wielu neurotyków nie postrzega w ogóle swoich problemów w kategorii tych, które można próbować rozwiązać z pomocą specjalisty. Uważają, że "takie już są" i nic z tym nie można zrobić.

Leczenie neurotyzmu: po pierwsze - wsparcie ze strony bliskich

Tymczasem sposobów na to, jak pomóc neurotykowi, jest kilka. Najważniejsze jest wsparcie ze strony najbliższych osób, polegające przede wszystkim na negowaniu niewłaściwego myślenia: poczucia winy czy niedowartościowania.

Ważne jest, by bliscy byli otwarci na dialog z neurotykiem i nie bagatelizowali, nie wyśmiewali i nie obniżali rangi jego problemów. Neurotyk musi czuć się rozumiany, kochany i doceniany. Trzeba z nim dużo rozmawiać i okazywać wsparcie - wówczas problemy, szczególnie właśnie te wypowiedziane na głos, stają się łatwiejsze do pokonania.

Zobacz też: Cierpisz na syndrom królowej pszczół? - sprawdź, czy to dotyczy Ciebie!

Leczenie neurotyzmu - terapia

Drugim sposobem na uporządkowanie myśli i poprawę jakości życia neurotyka jest podjęcie terapii. Podstawą pracy z terapeutą jest zazwyczaj dotarcie do genezy problemu i zrozumienie aktualnych nieprawidłowości w postrzeganiu świata i ludzi.

Najczęściej wybierana jest terapia poznawczo - behawioralna, która ma za zadanie nie tylko zrozumienie źródła problemu, ale także przezwyciężenie barier i nauczenie się radzenia sobie z codziennymi problemami. Praca nad sobą pod okiem specjalisty może przynieść bardzo zadowalające efekty: nauczenie się patrzenia na swoje wady jak na zalety, poprawę życia towarzyskiego, poprawę relacji w związku czy nabranie odwagi do walczenia o swoją pozycję zawodową.

Jeśli czujesz, że twoja nadmierna wrażliwość jest powodem problemów w życiu, nie zamykaj się w poczuciu wstydu. W każdej chwili możesz zgłosić się do lekarza (nawet podstawowe opieki zdrowotnej) i opowiedzieć o swoich problemach i spostrzeżeniach. Bez wątpienia udzieli ci porady i wskaże dalsze możliwe sposoby postępowania.

Lęk neurotyczny - co to jest?

Jednym z najbardziej dających się we znaki problemów, z jakimi na co dzień zmaga się neurotyk, jest lęk. Objawy mogą być podobne do lęku o podłożu nerwicowym, bądź być powodowane właśnie przez niego.

Życie w strachu, niepewności, wycofaniu i frustracji prowadzi do izolacji. Próby przezwyciężenia strachu obarczone są zwykle natłokiem i chaosem myśli, które utrudniają racjonalne myślenie. To z kolei może powodować wpadanie w jeszcze większą pętlę negatywnych myśli i jeszcze większą izolację.

Neurotyzm może wynikać z lęku lub być jego bezpośrednią przyczyną. W skrajnej sytuacji lęk może całkowicie zdominować życie i przejąć nad nim kontrolę, uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.

Neurotyczne dziecko

Dzieci są bardziej wrażliwe niż dorośli. Zanim nabiorą pewności siebie i poznają swoje możliwości, prawie zawsze przechodzą etap niepewności, wycofania i w jakimś stopniu konformizmu w relacjach z rówieśnikami.

Jednak nawet pomimo tego, że dziecko jest wrażliwe, nieśmiałe i wycofane z natury, dobrze jest stale obserwować, czy te cechy nie pogłębiają się aż nazbyt.

Czas, w którym dzieci kształtują swoją osobowość, może być kluczowy dla całej ich przyszłości. Jeśli więc w zachowaniu twojego dziecka niepokoi cię fakt nadmiernego wycofania, nadwrażliwości, płaczliwości i bierności - działaj.

Nawet jedna wizyta u psychologa dziecięcego może rozwiać wątpliwości (a przecież lepiej dmuchać na zimne niż zaniedbać problem), bądź też otworzyć drogę do dalszej diagnostyki w przypadku podejrzeń co do jakichś nieprawidłowości.

Dzieci co prawda nie mają rozwiniętej samoświadomości tak, jak dorośli, jednak uchwycenie problemu osobowości neurotycznej na wczesnym etapie może uchronić je przed problemami z tego powodu w przyszłości.