Medytacja zen to nie tylko praktyka relaksacyjna, to styl życia. Jak osiągnąć zen?
Medytacja zen ma prowadzić do osiągnięcia duchowej równowagi oraz stanu wewnętrznego spełnienia i spokoju. Wywodząca się z buddyzmu praktyka zachęca do poznania natury świata i jego zrozumienia. To droga, która prowadzi do doświadczenia stanu zen. Jest to najważniejszy moment medytacji, w którym następuje absolutne oświecenie. Jak osiągnąć ten stan i w jaki sposób praktykować medytację zen?
- Wiktoria Grochowska
W tym artykule:
- Co to jest medytacja zen?
- Medytacja zen: jak zacząć?
- Medytacja zen: praktyka
- Medytacja zen dla chrześcijan
- Zasady zen w mieszkaniu
Medytacja zen kojarzyć może nam się z buddyjskimi mnichami, którzy godzinami siedzą bez ruchu, mrucząc pod nosem kolejne mantry. Ile wspólnego ma ten obraz z tym, jak faktycznie wygląda medytacja zen i czy koniecznie trzeba udać się do Tybetu, aby zgłębić jej tajniki? Wyjaśniamy, co to jest zen i jak go osiągnąć – nie tylko w trakcie medytacji, ale też w życiu codziennym.
Co to jest medytacja zen?
Medytacja zen jest praktyką medytacyjną wywodzącą się z buddyzmu. Jej głównym celem jest osiągnięcie oświecenia, zrozumienie natury naszego własnego umysłu oraz otaczającego nas świata. Nazywane jest to powszechnie satori lub kensho, a stan ten opisuje się jako nagłe zrozumienie lub przebudzenie. To zaś prowadzić ma nas do uwolnienia się od cierpienia i osiągnięcia wewnętrznej równowagi.
W praktyce tej medytująca osoba siedzi zazwyczaj w pozycji lotosu lub pół lotosu. Uwaga powinna być w pełni skupiona na oddechu lub na wybranej zagadce filozoficznej, którą medytujący wybiera do rozważenia. Praktyce tej często towarzyszy również śpiewanie mantr, z których najpopularniejszą jest manta Om. Pokrewną praktyką jest medytacja zazen.
Na czym polega buddyzm zen?
Buddyzm Zen, znany również jako chan w Chinach, seon w Korei i thien w Wietnamie, to jedna z głównych szkół buddyzmu. Jego filozofia i praktyki koncentrują się wokół dążenia do oświecenia, doświadczania przebudzenia duchowego, osiągnięcia stanu spokoju umysłu i pogłębiania swojego zrozumienia dla rzeczywistości.
Główne cechy buddyzmu zen to:
- Regularna medytacja i skoncentrowanie się na oddechu.
- Relacja nauczyciela z uczniem i przekazywanie wiedzy podczas osobistych nauk. W zgodzie z filozofią zen, medytacja prowadzona powinna przebiegać na żywo.
- Włączenie do medytacji kaonów, czyli zagadek, których zadaniem jest pomoc w osiągnięciu oświecenia.
- Przekonanie o tym, że oświecenie można osiągnąć w dowolnej chwili.
- Prostota i skromność w codziennym życiu – głównie dotyczy naszego otoczenia i ubioru, sposobów spędzania czasu.
Co to jest stan zen?
Stan zen jest w buddyzmie uważany za moment, w którym jednostka osiągnęła oświecenie – z tego też powodu bywa nazywany jako “stan oświecenia”. To moment, w którym doświadczamy zrozumienia prawdziwej natury rzeczy, podczas gdy nasz umysł jest całkowicie spokojny i skupiony. W stanie tym doświadczamy rzeczywistości bezpośrednio, dostrzegamy powiązania i subtelności, które umknęły nam wcześniej. Jesteśmy wolni od wszelkiego bólu i lęku związanego z niewiedzą.
W stanie zen uwalniamy się również od naszego własnego ego, co pomaga nam zupełnie inaczej spojrzeć na siebie i całe swoje życie. Jednocześnie należy podkreślić też, że to właśnie osiągnięcie stanu zen jest głównym celem medytacji zen.
Zobacz także:
Mantry po polsku - czy warto śpiewać mantry w języku ojczystym?
Mantry po polsku czy mantry w sanskrycie - oto jest pytanie. Wyjaśniamy, dlaczego większość specjalistów poleca śpiewanie mantr w oryginalnym języku oraz co możesz zyskać, a co stracić, jeśli mimo wszystko zdecydujesz się intonować je po polsku. Sprawdź, jak brzmią w tłumaczeniu najpopularniejsze mantry.Jak osiągnąć stan zen?
Osiągnięcie stanu zen jest długoterminowym procesem, którego długość uzależniona jest od wielu czynników. Co ważne jednak należy zdawać sobie sprawę z tego, że stanu zen można doświadczyć, ale nie można wywołać go na siłę. Zaakceptuj również fakt, że może on pojawić się w dowolnym momencie, niekoniecznie podczas medytacji. Jeśli jednak będziesz żyć zgodnie z filozofią zen, wystąpienie pożądanego stanu będzie bardziej prawdopodobne. Oto kilka najważniejszych zasad, których powinnaś przestrzegać, jeśli chcesz osiągnąć zen.
- Medytacja to podstawa. Przede wszystkim powinnaś starać się być regularna i medytować przynajmniej kilka minut dziennie.
- Jak najczęściej praktykuj uważność w codziennym życiu. Staraj się być maksymalnie obecna w danej chwili, bądź świadoma swoich myśli, działań i emocji, ale ich nie oceniaj.
- Staraj się nie mieć żadnych konkretnych oczekiwań i nie nastawiaj się na efekt. W zen najważniejsza jest droga, zaś cel sam do ciebie przyjdzie.
- Znajdź sobie wspierające otoczenie. Możesz np. zapisać się grupy medytacyjnej lub poszukać ludzi o podobnych dążeniach, którzy będą wspierać cię w twoich działaniach.
- Znajdź nauczyciela zen, który będzie w stanie odpowiednio pokierować cię i pomoże ci znaleźć odpowiedzi na najważniejsze pytania.
- Jeśli chcesz, możesz też skorzystać z dodatkowych narzędzi medytacyjnych jak koany, poduszka medytacyjna lub mala (buddyjskie koraliki do medytacji);
- Wytrwałość to podstawa. Osiągnięcie stanu zen jest niezwykle trudne, dlatego nie zrażaj się, jeśli na początku będziesz mieć problemy ze zrelaksowaniem się lub skupieniem uwagi. Ćwicz dalej, a z czasem zauważysz postępy.
Medytacja zen: jak zacząć?
Osiągniecie stanu zen jest możliwe głównie właśnie dzięki medytacji. Ważne jednak jest, aby odpowiednio przygotować się do tej praktyki jeszcze zanim ja rozpoczniesz – zwłaszcza, że medytacja zen należy do jednej z najtrudniejszych.
- Wybierz odpowiednią porę dnia. Powinien być to moment, kiedy nikt nie będzie ci przeszkadzał. Najlepiej również, aby codziennie była to mniej więcej ta sama pora.
- Wybierz odpowiednie miejsce. Twój kącik medytacyjny nie musi być niczym szczególnym, może to być twoje łóżko lub ulubiony fotel. Ważne jednak jest, aby twoje otoczenie było czyste i harmonijne oraz, żebyś miała w nim poczucie bezpieczeństwa.
- Zadbaj o to, aby pokój, w którym medytujesz był dobrze przewietrzony i posprzątany.
- Możesz wprawić się w odpowiedni nastrój z pomocą dodatkowych akcesoriów takich jak świecie zapachowe, kadzidła, dzwonki itp. Nie jest to jednak punkt obowiązkowy.
- Na początek możesz spróbować siadu w pozycji zafu, czyli pozycji, w której praktykuje się ten rodzaj medytacji. Staraj się siadać w niej jak najczęściej, aż w końcu stanie się ona dla ciebie zupełnie naturalna.
Medytacja zen: praktyka
- Obierz odpowiednią pozycję ciała. Usiądź na poduszce medytacyjnej w pozycji lotosu lub półlotosu, a ręce ułóż na kolanach dłońmi do sufitu. Przez cały czas staraj się mieć wyprostowany kręgosłup.
- Nie zamykaj oczu. Skieruj swój wzrok w podłogę w odległości około metra dwóch przed tobą. Medytowanie z otwartymi oczami jest cechą charakterystyczną medytacji zen – zapobiega odpływaniu myśli i pomaga się skupić.
- Skup całą swoją uwagę na oddechu. Skoncentruj się na tym, jak powietrze przepływa przez twoje ciało. Oddech nie musi być głęboki, ważne jednak, aby był spokojny i miarowy oraz abyś była go w pełni świadoma.
- Postaraj się nie myśleć o niczym konkretnym. Różne myśli będą pojawiać się w twojej głowie – obserwuj je, ale pozwalaj im płynąć, nie zatrzymując się na dłużej na żadnej z nich.
- Gdy uda ci się już wyciszyć umysł możesz dodać do praktyki śpiewanie mantr. Na wydechu wypowiadaj wybraną przez siebie mantrę, najlepiej pojedynczą sylabę. Staraj się maksymalnie ją przeciągnąć.
- Jeśli dopiero zaczynasz, praktykę powinnaś zakończyć po maksymalnie 15 minutach. Jeśli jesteś bardziej doświadczona, możesz wydłużyć ten czas, ale staraj się nie przekraczać 30 minut dziennie.
- Aby zakończyć, delikatnie porusz palcami u rąk i stóp, następnie przenoś ten ruch wyżej w górę kończyn. Ostrożnie przeciągnij się. Podziękuj sobie za tę praktykę i wstań, kiedy poczujesz się gotowa.
Zobacz także:
Medytacja z aniołami – jak uzyskać duchowe przewodnictwo medytując z Aniołem Stróżem
Medytacja z aniołami pomaga rozwijać duchowość i osiągnąć spokój. Dzięki niej można połączyć się z Aniołem Stróżem i czerpać z jego mądrości. Medytacja z aniołami skierowana jest dla wszystkich, niezależnie od wyznania.Pamiętaj również, że niezależnie od poziomu twojego doświadczenia warto jest zasięgnąć rady u doświadczonego medytanta, który pomoże ci rozwiać swoje wątpliwości, doda otuchy, a przede wszystkim wychwyci i skoryguje ewentualne błędy.
Medytacja zen dla chrześcijan
Jeśli jesteś chrześcijanką i zastanawiasz się, czy medytacja zen jest właściwą drogą rozwoju duchowego dla ciebie, powinnaś mieć świadomość kilku najważniejszych kwestii. Medytacja ta wyrosła z buddyzmu i może zawierać elementy, które są zgodne z tą religią, zwłaszcza jeśli łączysz ją ze śpiewaniem mantr, które wielbią buddyjskie bóstwa. Przede wszystkim jednak jest to praktyka duchowa, a nie religijna i tylko od ciebie zależy, ile z niej weźmiesz dla siebie.
Niektórzy chrześcijanie decydują się na praktykowanie medytacji zen, ponieważ pomaga ona zwiększyć swoją samoświadomość, pogłębić doznania religijne i otworzyć umysł i ciało na duchowe przeżycia. Ważne są również twoje intencje – czy chcesz zgłębiać praktyki religijne wschodu, czy planujesz raczej wykorzystać płynącą z nich naukę jako narzędzie do osobistego rozwoju.
Co ważne, jednak jeśli czujesz się niepewnie i niekomfortowo z myślą, że jako chrześcijanka miałabyś praktykować medytację zen, to może to oznaczać, że nie jest to metoda dla ciebie. Nie ma w tym nic złego – najskuteczniejsza medytacja, to taka, która jest dopasowana do naszych potrzeb i przekonań. Zamiast tego możesz wypróbować chrześcijańskie formy praktyk duchowych jak na przykład medytacja ignacjańska.
Zasady zen w mieszkaniu
Praktyka medytacyjna jest jedną z podstawowych kwestii na drodze do życia w zgodzie z zen, jednak aby była w pełni skuteczna, powinnaś myśleć o tym bardziej całościowo. Zen to również zasady życia, które mogą pomóc ci zapanować nad przestrzenią, jaka cię otacza. Utrzymanie porządku wokół siebie pomaga utrzymać porządek w umyśle, dlatego zgodnie z filozofią zen medytacja i twoja przestrzeń życiowa są ze sobą ściśle powiązane.
Główne zasady dotyczące tego, jak wprowadzić zen do swojego mieszkania to:
- Minimalizm - im mniej zbędnych przedmiotów tym lepiej. Zachowaj tylko to, co jest ci niezbędne.
- Stawiaj na naturalne materiały i kolory.
- Wybieraj solidne przedmioty dobrej jakości, które posłużą ci na lata.
- Zadbaj o odpowiednie oświetlenie - takie, przy którym będziesz mogła pracować i takie, przy którym będziesz mogła się zrelaksować.
- Zachowaj porządek, staraj się, aby każdy przedmiot po użyciu wracał na swoje miejsce.
- Stwórz specjalną przestrzeń do medytacji i odpoczynku. Może być to jeden kącik, który będzie przeznaczony do tego celu.
- Staraj się ograniczyć elektronikę do minimum. Jeśli w twoim mieszkaniu zalegają stare sprzęty, pozbądź się ich jak najszybciej.
- Bibeloty i krzykliwe dekoracje zastąp roślinami doniczkowymi.
- Staraj się sprzątać jak najczęściej. Jeśli możesz, codziennie zetrzyj kurze i wykonaj najprostsze czynności, które pozwolą ci zachować dom w harmonii.
Pamiętaj też, że w filozofii zen równie ważne jest to, z jakim nastawieniem podchodzisz do swojego wnętrza. Staraj się organizować je świadomie. Bądź wdzięczna za swoją przestrzeń myśl o niej jako o bezpiecznej przystani, w której możesz odetchnąć.