Jak nie żałować decyzji? Psychologiczne techniki, które pomagają w podejmowaniu lepszych wyborów

1. Psychologiczne mechanizmy w podejmowaniu decyzji
2. Jak unikać nadmiernej analizy w trudnych decyzjach?
3. Żal za niewykorzystanymi okazjami
4. Jak radzić sobie z żalem? Techniki zapobiegania i rozwiązywania
5. Wnioski psychologiczne na temat decyzji i intuicji

Psychologiczne mechanizmy w podejmowaniu decyzji

Podjęcie decyzji, której nie będziemy żałować, to wyzwanie, przed którym stajemy każdego dnia, niezależnie od tego, czy chodzi o wybór mieszkania, kariery, czy nawet dekoracji biura. Z psychologicznego punktu widzenia interesującym rozwiązaniem jest angażowanie podświadomości do procesu decyzyjnego, co udowodnił eksperyment holenderskich psychologów Ap Dijksterhuisa i Zegera van Oldena.

Eksperymenty Dijksterhuisa i van Oldena – wybór plakatu

W swoim eksperymencie poprosili oni uczestników o wybór jednego z pięciu plakatów, stosując trzy różne metody. Pierwsza grupa analizowała „za” i „przeciw” każdego plakatu, druga wybierała bez namysłu, a trzecia była zajęta anagramami, a następnie miała podjąć decyzję. Po miesiącu okazało się, że najbardziej zadowoleni byli uczestnicy z trzeciej grupy – ci, którzy odciążyli swój świadomy umysł, wykonując trudne zadanie, co pozwoliło podświadomości dokonać wyboru.

Jak unikać nadmiernej analizy w trudnych decyzjach?

Psychologowie podkreślają, że intensywna analiza może prowadzić do wyboru, który zamiast przynieść satysfakcję, pozostawia uczucie wątpliwości i żalu. Zamiast tego warto zaufać podświadomości, która skuteczniej przetwarza skomplikowane sytuacje.

Dlaczego złożone decyzje są trudne dla świadomego umysłu?

Świadomy umysł może analizować jedynie ograniczoną ilość danych naraz, co często prowadzi do nadmiernej koncentracji na wyrazistych aspektach i pomijania całościowego obrazu. Podświadomość radzi sobie lepiej, bo działa wielotorowo, przetwarzając różnorodne aspekty problemu. „Gdy podejmujesz nieskomplikowaną decyzję, polegaj na swoim świadomym umyśle – rozważ wszystkie racje i oceń sytuację rozsądnie i spokojnie. Gdy jednak masz do rozwiązania bardziej złożony problem, spróbuj zająć czymś swoją świadomość i zatrudnić do pracy myślenie nieświadome” – zaleca Richard Wiseman.

Trzecia droga – zajęcie świadomego umysłu

Zamiast analizować każdy aspekt z osobna, Dijksterhuis i van Olden sugerują zająć świadomy umysł innym zadaniem, co pozwala podświadomości pracować nad decyzją. To podejście nazywane jest „teorią nieświadomego myślenia” i sprawdza się szczególnie wtedy, gdy wybór wymaga uwzględnienia wielu czynników.

Żal za niewykorzystanymi okazjami

Psycholog Thomas Gilovich z Uniwersytetu Cornella poświęcił dekadę na badania dotyczące żalu. Jego wyniki pokazują, że większość ludzi żałuje bardziej niewykorzystanych okazji niż decyzji, które podjęli. „Pośród słów smutnych, jakie ludzki język lub pióro wywiodło, / Najsmutniejszym jest chyba: To się zdarzyć mogło” – jak ujął to amerykański poeta John Greenleaf Whittier.

Badania Thomasa Gilovicha o żalu i jego przyczynach

W badaniach Gilovicha aż 75% osób wspominało rzeczy, których nie zrobiło, żałując między innymi niewykorzystanych szans na edukację, utraconego kontaktu z bliskimi czy okazji do rozwoju. Żal związany z tym, czego nie zrobiliśmy, jest mocniejszy, ponieważ wyobraźnia nadaje mu nieograniczone możliwości: zawsze możemy sobie wyobrazić, jak wspaniale mogło potoczyć się nasze życie, gdybyśmy tylko podjęli inną decyzję.

Max Lucado, odnosząc się do tematu żalu, przypomina: „Podejmij wysiłek. Poświęć swój czas. Napisz list. Zdecyduj się na przeprosiny. Wyjedź w podróż. Kup prezent. Zrób to. Wykorzystana okazja przynosi radość. Niewykorzystana przynosi żal”. To prosta rada, aby w codziennym życiu dążyć do podejmowania działań, zamiast zostawiać je na później.

Jak radzić sobie z żalem? Techniki zapobiegania i rozwiązywania

Poczucie żalu można ograniczyć poprzez świadome decyzje i późniejsze działania. Jeśli czujemy, że zaniechaliśmy jakiegoś działania, które wciąż jest możliwe do naprawienia, warto podjąć próbę. Można napisać list do dawno niewidzianego przyjaciela, wrócić na studia czy przeprosić, jeśli czujemy się winni.

Akceptacja i naprawa sytuacji

Dla niektórych sytuacji pozostaje jedynie pogodzenie się z faktem, że pewne okazje minęły. Wiseman sugeruje, by zamiast rozpamiętywać „stracone szanse”, spojrzeć na trzy pozytywne aspekty obecnej sytuacji i trzy potencjalne minusy związane z tamtą niepodjętą decyzją. Pomaga to „ogrodzić” wyobrażone szczęście i lepiej dostrzec wartość życia, jakie prowadzimy teraz.

Ćwiczenie „ogrodzenia” wokół niemożliwych marzeń

Ćwiczenie polega na mentalnym wyznaczeniu granicy wokół minionych okazji, co pomaga osłabić żal i spojrzeć na rzeczywistość bardziej realistycznie. Dzięki temu skupiamy się na teraźniejszości, zamiast nieustannie porównywać ją z wyimaginowanymi możliwościami.

Wnioski psychologiczne na temat decyzji i intuicji

Na koniec warto zaufać swojej podświadomości przy trudnych wyborach. Nawet Richard Branson, biznesmen i twórca Virgin Group, otwarcie mówi, że wiele decyzji finansowych podjął, opierając się na intuicji, co pozwoliło mu osiągnąć sukces. Czasem warto zaufać własnemu przeczuciu, by nie pozostać z wiecznym pytaniem „co by było, gdyby...?”

Artykuł opracowany na podstawie tekstu fragmentu książki Richarda Wisemana "59 sekund", Wydawnictwo W.A.B zamieszczonej w magazynie Focus Coaching 3/2010.