Jak być asertywnym? Poznaj praktyczne techniki, przykłady i wskazówki

W tym artykule:

1. Co oznacza asertywność?
2. Dlaczego warto być asertywnym?
3. Jak praktykować asertywność w codziennym życiu? Techniki i ćwiczenia
4. Asertywność w pracy to klucz do lepszych relacji

Co oznacza asertywność?

Asertywność to zdolność wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób, który jest zgodny z własnymi wartościami, a jednocześnie szanuje prawa innych. Jak piszą Maria Król-Fijewska i Piotr Fijewski w książce „Asertywność menedżera”: „Osoba asertywna nikogo nie udaje, jest tym, kim jest – sobą. Czuje się autorem swoich wyborów i decyzji”. Asertywna komunikacja nie jest ani agresywna, ani uległa – jest wyważona i szczera.

Przykłady sytuacji wymagających asertywności

Wyobraź sobie, że twój przełożony prosi cię o udział w spotkaniu tuż przed zakończeniem pracy, a ty masz już umówione plany. Osoba asertywna może odmówić, proponując alternatywę – na przykład przesłanie potrzebnych informacji i zapewnienie, że będzie dostępna telefonicznie. W ten sposób okazuje szacunek zarówno sobie, jak i innym.

Inny przykład to historia Kasi, lekarza pracującego w małym szpitalu, która otwarcie negocjowała liczbę dyżurów, aby pogodzić pracę z obowiązkami rodzinnymi. Dzięki swojej asertywnej postawie zyskała szacunek współpracowników, choć dla wielu była to nowość.

Dlaczego warto być asertywnym?

Bycie asertywnym pozwala budować bardziej autentyczne i trwałe relacje. Osoby, które potrafią komunikować swoje potrzeby wprost, są lepiej postrzegane i cieszą się większym zaufaniem. Z badań wynika, że pracownicy asertywni są bardziej efektywni, często awansują i tworzą bardziej zgrane zespoły. Asertywność to również sposób na redukcję stresu i unikanie frustracji wynikającej z nadmiernego ulegania innym.

Jak praktykować asertywność w codziennym życiu? Techniki i ćwiczenia

1. Tworzenie asertywnych komunikatów

Kiedy ktoś krytykuje twoje działanie, asertywna odpowiedź mogłaby brzmieć: „Rozumiem, że punktualność jest ważna, ale nie zgadzam się z opinią, że często się spóźniam. Ostatnie spóźnienia były wyjątkami. Czy jeśli to się zdarzy, mogę dać wcześniej znać o przyczynie?”.

2. Refleksja nad własnymi lękami

Warto zadać sobie pytania: „Dlaczego obawiam się bycia asertywnym?”, „Co najgorszego może się stać, jeśli wyrażę swoje potrzeby?” – takie rozważania pomagają zrozumieć swoje ograniczenia i pracować nad ich pokonaniem.

3. Szacunek dla siebie i innych

Pamiętaj, że każda osoba, w tym ty, ma prawo do swoich potrzeb, emocji i opinii. Jak zaznaczała Jan Ferguson, autorka „Asertywności doskonałej”, prawo do godności i szacunku jest uniwersalne.

Asertywność w pracy to klucz do lepszych relacji

W pracy asertywność jest szczególnie ważna. Pomaga utrzymać zdrowe relacje z przełożonymi i współpracownikami. Zamiast ulegać presji lub reagować agresywnie, asertywna postawa pozwala zachować spokój i jasno komunikować swoje granice. Dr Joanna Rajang podkreśla, że w relacjach z szefem warto zmienić perspektywę – spojrzeć na nie z dystansu, co pomaga zrozumieć, jakie działania można podjąć, by je poprawić.

Praktyczne ćwiczenia na asertywność

Ćwiczenie 1: Wyrażanie opinii i potrzebStwórz przykładowe komunikaty, które wyrażą twoje stanowisko w różnych sytuacjach, np. gdy odmawiasz udziału w projekcie, wyrażasz odmienną opinię lub odpowiadasz na krytykę.

Ćwiczenie 2: Analiza trudnych sytuacjiPrzypomnij sobie momenty, w których zareagowałeś agresywnie lub ulegle. Zastanów się, jakie prawa asertywne sobie lub innym odebrałeś i co mógłbyś zrobić inaczej.

Asertywność to nie tylko umiejętność odmowy czy wyrażenia siebie – to także sposób na utrzymywanie zdrowych, pełnych szacunku relacji. Bycie asertywnym przynosi korzyści zarówno tobie, jak i twojemu otoczeniu, pozwalając na bardziej efektywną komunikację i satysfakcjonującą współpracę. Warto pracować nad asertywnością, by czerpać z niej korzyści w codziennym życiu zawodowym i osobistym.

Artykuł opracowany na podstawie artykułu Dominiki Lebdy zamieszczonego w magazynie Focus Coaching 3/2019.