Bierna (pasywana) agresja może zamienić Twoje życie w piekło! Jak się przed nią bronić?

Bierna agresja - co to?

Bierna agresja to w pełni świadome i zamierzone działanie drugiej osoby, mające na celu skrzywdzenie jej ofiary. Pojęcie to można również definiować jako intencjonalny, choć zamaskowany atak na drugiego człowieka.

Jedną z głównych cech pasywnej agresji jest to, że złość i negatywne emocje nie są wyrażane wprost. Są one maskowane poprzez pozornie dobre intencje, troskę czy chęć niesienia pomocy. Często również krzywdzące słowa wypowiadane są pozornie obojętnym tonem, choć niosą ze sobą ogromny ładunek negatywnej energii.

Bierna agresja - objawy

Bierna agresja może być wyrażana w różny sposób, zarówno werbalny, jak i niewerbalny. Słowa najczęściej nie są tak ważne, jak sposób ich wypowiadania. To, co w ustach jednej osoby jest przejawem troski, wypowiedziane przez kogoś innego można uznać za pasywną agresję.

Jednym z najczęściej wykorzystywanych rodzajów biernej agresji, zwłaszcza wśród kobiet są komplementy, mające drugie dno. Są to zdania lub opinie, które pozornie mają wydźwięk pozytywny, w rzeczywistości zaś mają one za zadanie wytknąć twoje błędy czy niedoskonałości. Są one jednak skonstruowane w taki sposób, by przykryć negatywne słowa pozytywnymi. Dzięki temu nie mogą być one odczytane jako otwarty atak, a osoba atakująca zawsze może wykręcić się od odpowiedzialności.

Kolejną z werbalnych metod biernej agresji jest wywoływanie w tobie poczucia winy. Bardzo często kąśliwa uwaga przykryta jest miłym słowem, a nawet pochwałą, podobnie jak w przypadku prawienia dwuznacznych komplementów. Różnica polega na tym, jaki efekt chce osiągnąć twój rozmówca. Atakujący ma na celu wywołać w tobie poczucie winy, a nieraz również wstyd. W ten sposób chce on zmusić cię do zmiany twoich pierwotnych planów czy założeń na jego korzyść. Bywa również, że twój rozmówca przy użyciu tej metody stara się wypunktować posiadane przez ciebie rzeczy i umiejętności i sprawić, że zaczniesz się ich wstydzić.

Innym z przykładów biernej agresji, mogącym również dotyczyć twojego miejsca pracy jest celowe wykonywanie obowiązków w zły sposób. Jest to metoda, którą często wykorzystują nastolatki, ale również współpracownicy. Mają oni świadomość tego, że nikt nie może ich oskarżyć o lenistwo, ponieważ próbują, tylko że im nie wychodzi. Wiedzą również, że w końcu przejmiesz od nich wykonywane zadanie tylko po to, by zrobić je właściwie.

Bardzo zbliżonym do poprzedniego rodzajem agresji pasywnej jest wycofywanie się z obowiązków w ostatniej chwili. Takie zachowanie dotyczy głównie sfery zawodowej, w której występuje konkurencja między osobami na podobnych stanowiskach. Agresor w ten sposób zmusza swoją ofiarę do przejęcia dodatkowego obowiązku, często bez żadnego przygotowania. W ten sposób chce on pokazać innym, że dana osoba jest nierzetelna, nie dotrzymuje terminów lub po prostu nie ma kompetencji.

Ostatnim z często stosowanych rodzajów biernej agresji jest wykluczanie z grona bliskich znajomych jednej osoby. Agresor podejmuje się zorganizowania czasu dla swoich przyjaciół. Planuje grilla, wypad na pizzę lub wyjazd za miasto i "przypadkowo" zapomina zaprosić osobę, której nie lubi. Jednocześnie utrzymuje on, że nie było to intencjonalne i że "każdemu zdarzy się zapomnieć".

Zobacz też:

Stygmatyzacja, czyli dlaczego nadajemy ludziom etykiety?

Neurony lustrzane - deficytowy towar w mózgu narcyza

Jak stworzyć udany związek a nie toksyczną relację?

Bierna agresja szefa w pracy

Bierna agresja niejednokrotnie wykracza poza czysto towarzyski grunt. Dotyka ona również takich rejonów twojego życia jak praca, związek czy rodzina. Pasywną agresję w miejscu pracy ciężej rozpoznać, ponieważ szefowi czy przełożonemu trudniej zarzucić jest granie na emocjach. Jak rozpoznać bierną agresję w takiej sytuacji?

Aby być w stanie odróżnić konstruktywne uwagi od biernej agresji, warto przede wszystkim przyjrzeć się kontekstowi. Czy dana sytuacja wymagała upomnienia w dokładnie taki sposób? Jaki cel chciał osiągnąć twój szef poprzez zwrócenie ci uwagi przy innych? Czy kierowała nim złośliwość, czy autentyczna troska? Wreszcie - co możesz z tym wszystkim zrobić i czy w ogóle warto reagować?

Agresja milczenia - co oznacza?

Bierna agresja to zakamuflowany atak, który może być przeprowadzony na rozmaite sposoby. Często bywa tak, że to nie słowa, a ich brak stają się narzędziem w rękach agresora. Pasywna agresja, wyrażana poprzez milczenie jest często boleśniej odczuwana niż przykre słowa i kąśliwe uwagi.

Jednym z przykładów biernej agresji pod postacią milczenia jest całkowite ignorowanie drugiej osoby. W takim przypadku "ciche dni" stają się niemym terrorem, mającym na celu zmusić drugą osobę do wzięcia winy za konfliktową sytuację. Agresja milczenia może się objawiać w formie braku odpowiedzi na zadane pytania, ignorowaniu opinii wygłaszanych przez drugą osobę lub nawet poprzez traktowanie jej jak powietrze.

Inną z form agresji milczenia jest sabotowanie twoich działań poprzez nieprzekazanie ci istotnych informacji. Ten rodzaj pasywnej agresji polega na celowym nieinformowaniu cię o sposobie wykonywania danej czynności, istotnych zmianach lub rzeczach, na które należy zwrócić uwagę. W ten sposób agresor może wykpić się od odpowiedzialności, mówiąc że "nie pytałaś, a mi wyleciało z głowy".

Bierna agresja - jak się bronić?

Bierna agresja to potężna broń, zwłaszcza w rękach osób pozbawionych wszelkich skrupułów. Przy jej użyciu agresor sprawia, że czujesz się źle ze sobą. Jednocześnie nie możesz zarzucić mu chęci skrzywdzenia cię, ponieważ opinia nie została powiedziana wprost. Na dłuższą metę takie zachowanie jest bardzo frustrujące i powoduje znaczny spadek pewności siebie. Jak się bronić przed agresją pasywną?

Przede wszystkim warto pamiętać, że agresor ma na celu wywołanie u ciebie określonej reakcji, takiej jak złość, smutek, a nawet łzy. Najlepsze co możesz zrobić, to traktować jego uwagi w sposób obojętny i w miarę możliwości pozbawiony emocji. Osoba, która stosuje bierną agresję chce cie skompromitować i udowodnić, że to z tobą jest coś nie tak. Ignorując jej starania, możesz sprawić, że da sobie spokój lub przypuści bardziej otwarty atak. Wtedy z kolei możesz jej zarzucić, że stara się działać na twoją szkodę i sprawić ci przykrość.

Kolejnym ze sposobów na pasywną agresję jest asertywność. Polega ona na spokojnym i wyważonym informowaniu o tym, że dana uwaga czy sytuacja ci się nie podoba. W ten sposób stawiasz granice i pokazujesz, że nie życzysz sobie tego typu komentarzy. Oczywiście agresor będzie starał się unikać otwartej konfrontacji i przekonać cię, że "żartował" lub "ma dobre intencje". Warto podkreślić, że mimo wszystko nie podobały ci się wypowiedziane przez niego słowa i nie chcesz słuchać podobnych uwag.

Warto również wszystkim zastanowić się nad tym, jaką rolę w twoim życiu spełnia osoba, wykazująca wobec ciebie bierną agresję. Jeśli jest to istotny dla ciebie człowiek, taki jak partner - warto podjąć dialog. Szczera rozmowa oczyszcza atmosferę i pomaga ci w wytyczeniu twoich limitów oraz nakreśleniu ich bliskiej osobie. Pamiętaj jednak, by mówić o swoich uczuciach i nie dać się wciągnąć w słowne gierki.

Jeśli natomiast bierna agresja spotyka cię ze strony mniej ważnej osoby, takiej jak koleżanka czy znajomy z pracy, warto pomyśleć o zakończeniu takiej znajomości. Zazwyczaj relacje tego typu nie wnoszą do twojego życia nic wartościowego. Są jedynie trucizną, która stopniowo odbiera ci siły, wiarę we własne możliwości i pewność siebie.

Bierna agresja a mechanizm obronny

Bierna agresja jest bardzo skutecznym narzędziem ataku, zwłaszcza dla manipulatorów i osób lubujących się w intrygach. Warto jednak pamiętać o tym, że jest to broń obosieczna, a samo jego stosowanie wiele mówi o agresorze.

Człowiek, który na co dzień posługuje się zachowaniami bierno-agresywnymi zazwyczaj stara się w ten sposób odwrócić uwagę od siebie. Jest to mechanizm obronny, stosowany zwłaszcza przez osoby zakompleksione, o niskim poczuciu własnej wartości. Atak na wybraną przez nią ofiarę ma skoncentrować uwagę całej reszty na danej osobie. Agresor dzięki poniżaniu drugiego człowieka czuje się lepiej i ma iluzoryczne wrażenie władzy nad jego ofiarą, przy pełnej aprobacie tłumu obserwatorów.

Zachowania bierno-agresywne - przykłady

Bierna agresja to celowe działanie, mające na celu wywołanie u drugiej osoby negatywnych emocji. Każda z nas przynajmniej raz w życiu miała do czynienia z osobą, której komplementy miały drugie dno, a towarzystwo szybko stawało się męczące. Dzięki zobrazowaniu biernej agresji poprzez przykłady nauczysz się lepiej rozpoznawać oraz reagować na tego typu zachowania.

Przykłady sformułowań bierno-agresywnych:

• "Świetnie wyglądasz w tej czarnej sukience! Powinnaś nosić ją codziennie, bardzo cię wyszczupla"
• "Dobrze sobie radzisz z poruszaniem się po mieście, jak na kogoś pochodzącego ze wsi"
• "Gdybym miała tyle pieniędzy co ty, nie musiałabym pracować i też bym zdała ten egzamin"
• "Urządzałam grilla w poprzednią sobotę i zapomniałam cię zaprosić. Nie gniewasz się, prawda?"
• "Nie bądź taka spięta, to był tylko żart"
• "W ogóle nie masz dystansu do siebie! Wyluzuj!"
• "Dlaczego wszystko odbierasz jako atak? Chce ci tylko pomóc!

Zobacz też:

Sadysta - skąd się biorą osoby, które lubią zadawać ból?

Jak być asertywnym? 5 zasad, dzięki którym będzie Ci się żyło lepiej