Święto Bożego Ciała, czyli uroczyste oddanie czci Jezusowi w Najświętszym Sakramencie. Tradycje święta, ołtarze i procesje Bożego Ciała

W tym artykule:

1. Kiedy wypada Boże Ciało?
2. Boże Ciało - procesja
3. Ołtarze na Boże Ciało
4. Historia święta Bożego Ciała
5. Boże Ciało - tradycje

Boże Ciało to zwyczajowa nazwa święta, którego pełna nazwa to Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Jest to bardzo ważne wydarzenie dla wszystkich wyznawców kościoła katolickiego. Tego dnia wierni uczestniczą we mszy świętej oraz biorą udział w procesji i odczytują słowa Ewangelii przy każdym z czterech ołtarzy. Układane są też wielobarwne dywany kwietne, a ksiądz niesie pod baldachimem Monstrancję z Przenajświętszym Sakramentem.

Kiedy wypada Boże Ciało?

Boże Ciało to święto ruchome, które następuje po upłynięciu 60 dni od świąt wielkanocnych. Obchodzone jest w ostatni czwartek tuż po oktawie Zesłania Ducha Świętego. Oznacza to, że przypada w okresie pomiędzy 21 maja do 23 czerwca.

W Polsce Boże Ciało jest dniem ustawowo wolnym od pracy i szkoły. Wierni kościoła katolickiego są zobowiązani do uczestnictwa w obchodach święta. Zapis o tym jest ujęty w Kodeksie prawa kanonicznego, które wskazuje, że Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa jest świętem nakazanym, a wierni tego dnia mają obowiązek uczestnictwa we mszy świętej.

Kiedy wypada Boże Ciało w tym roku?

W 2024 roku Boże Ciało wypada w czwartek 30 maja 2024 roku. Tego dnia wierni zgromadzą się na procesji, która jest manifestacją wiary w Jezusa oraz uczczenie Najświętszej Eucharystii.

Zobacz także:

Proboszcz – urzędnik w Kościele katolickim. Na czym polega rola opiekuna parafii?

Proboszcz pełni istotną funkcję w strukturze Kościoła. To kapłan, który nie tylko opiekuje się parafią w zakresie spraw związanych z wiarą chrześcijańską, ale i odpowiada za kwestie administracyjne oraz finansowe. Słowo „proboszcz" wywodzi się z łaciny i oznacza „przełożonego”, cieszącego się uznaniem wśród wiernych.

Boże Ciało - procesja

Jednym z najważniejszych punktów święta Bożego Ciała są procesje, które odbywają się tuż po zakończeniu mszy świętej. Wierni razem z duchownym przemierzają drogę ulicami miast bądź wsi. Jest to radosny czas, podczas którego śpiewane są pieśni na Boże Ciało, zaś dziewczynki sypią kwiaty, dekorując drogę dla Najświętszego Sakramentu. Rozpalone kadziła i dźwięki dzwonków wzmacniają odświętną atmosferę. Część wiernych niesie obrazy, chorągwie oraz sztandary. Bardzo często mniejsze obrazy bądź symbole eucharystii ustawiane są w oknach domów. Jest to znak wiary i oddania czci Jezusowi obecnemu w Najświętszym Sakramencie.

Procesja na Boże Ciało odbywa się do czterech ołtarzy. Ksiądz pod baldachimem niesie monstrancję z Najświętszym Sakramentem. Pod każdym z ołtarzy następuje odczytanie fragmentu Ewangelii, a duchowny błogosławi zgromadzony lud.

Ołtarze na Boże Ciało

Każdy z czterech ołtarzy, ustawionych w ważnych punktach trasy procesji eucharystycznej, jest zdobiony kwiatami oraz gałązkami drzew. Wielobarwne dekoracje są niezmienną częścią Bożego Ciała. Ołtarz każdorazowo tworzony jest przez wiernych, którzy umieszczają go pod gołym niebem. Każdy z nich posiada także miejsce na postawienie na nim Najświętszego Sakramentu.

Ołtarze na Boże Ciało często nawiązują do motywów biblijnych oraz postaci świętych. Są one centralnymi punktami procesji i wyznaczają jej przebieg. Ich liczba nie jest przypadkowa. Cztery ołtarze symbolizują czterech ewangelistów:

• świętego Mateusza,
• świętego Marka,
• świętego Łukasza,
• świętego Jana.

Cztery ołtarze oznaczają również cztery strony świata. Są to kierunki, w których należy głosić Słowo Boże.

Zobacz także:

Ojciec święty Franciszek – pierwszy jezuita na stanowisku papieża. Jak dąży do jedności Kościoła?

Ojciec święty Franciszek zrewolucjonizował Kościół katolicki i wpłynął na światową scenę polityczną oraz społeczną. Jorge Mario Bergoglio wybrał imię Franciszek, obierając za wzór świętego z Asyżu i kierując się pokorą, a także miłosierdziem podczas swojego pontyfikatu. Jako pierwszy papież od ponad tysiąca lat spoza Europy i pierwszy jezuita na tym stanowisku, przyniósł nowe spojrzenie na rolę Kościoła w XXI wieku.

Historia święta Bożego Ciała

Początek ustanowienia święta Bożego Ciała ma swoje korzenie w Belgii i jest związany z postacią świętej Julianny z Cornillon. Była ona przeoryszą klasztoru augustianek w Mont Cornillon, położonego niedaleko miasta Liège. Kobieta dostąpiła objawień, podczas których sam Jezus prosił o ustanowienie święta Eucharystii. W 1246 roku święto Bożego Ciała wprowadził biskup Robert z Thourotte. W początkowych latach uroczystość obchodzona była wyłącznie w diecezji Liège. Wraz z upływem czasu sytuacja zaczęła się zmieniać, a w 1252 roku rozszerzono obchody na całą Germanię.

Najważniejszym wydarzeniem, które sprawiło, że święto Bożego Ciała znacząco rozszerzyło swój zasięg, był cud eucharystyczny we włoskim mieście Bolsena. W 1262 roku hostia trzymana w rękach księdza zaczęła krwawić. Wątpiący w przemianę chleba i wina w ciało i krew Chrystusa duchowny odzyskał wiarę, zaś papież Urban IV dwa lata później - w 1264 roku - ustanowił święto Bożego Ciała dla całego kościoła.

W Polsce uroczystość Bożego Ciała obchodzona jest od 1320 roku. Decyzję na ten temat wydał biskup Nakier w diecezji krakowskiej. Same procesje eucharystyczne to zwyczaj, który zawitał nieco później. Pierwsze z nich odbywały się w niemieckiej Kolonii. W XV wieku rozszerzyły się także na cały kraj oraz Francję, Anglię, Włochy, a nawet Polskę. Początkowo w procesjach na Boże Ciało udział brali duchowni oraz przedstawiciele władz, cech rzemieślniczych, wojsko oraz bractwa.

Zobacz także:

Święty Izydor – patron internetu. Przez 35 lat pełnił urząd arcybiskupa Sewilli

Święty Izydor z Sewilli znany jest z historii Kościoła jako miłosierny arcybiskup. Duchowny wyróżniał się piękną mową, niesamowitą wiedzą i talentem literackim. Legenda głosi, że gdy Izydor był jeszcze niemowlęciem, rój pszczół usiadł na jego ustach, pozostawiając słodki miód. Od tego momentu coraz głośniej mówiło się o najwybitniejszym ze świętych biskupów Hiszpanii.

Boże Ciało - tradycje

Jedną z najbardziej znanych tradycji na Boże Ciało wynikających z ludowej obrzędowości jest przystrajanie ołtarzy gałązkami brzozy. Po odmówieniu modlitw i błogosławieństwie Najświętszym Sakramentem wierni, zanim oddalą się od ołtarza, zrywają gałązki i zanoszą je do swoich domostw. Jest to związane z wiarą w wyjątkowe właściwości zielonych listków. W dawnych czasach uważano, że dzięki takim praktykom rodzina i całe gospodarstwo zyskuje ochronę przed burzami i gradobiciem. Podobnie jak piołun czy wrotycz, delikatne gałązki brzozy miały także być zabezpieczeniem przed działaniem złej energii i uroków.

Kwiaty na Boże Ciało również są ważnym elementem dekoracyjnym. Dziewczynki pierwszokomunijne sypią je na drogę w trakcie procesji. W ten sposób tworzone są tzw. dywany kwietne, po których stąpa ksiądz z monstrancję z konsekrowaną hostią oraz reszta wiernych. W niektórych parafiach w Polsce panuje zwyczaj tworzenia dywanów na dzień przed obchodem święta Bożego Ciała. Kwiaty bogato zdobią kościelne schody i posadzkę, skąd rozpoczyna się procesja.