Swarożyc - słowiański bóg ognia ofiarnego i domowego. Jakie miejsce zajmuje w mitologii słowiańskiej?

W tym artykule:

1. Kim był słowiański bóg Swarożyc?
2. Co łączy Swaroga i Swarożyca?
3. Swarożyc: bóg ognia ofiarnego i domowego

Kim był słowiański bóg Swarożyc?

Swarożyc utożsamiany jest ze słowiańskim bogiem ognia. Jest to postać, której zasięg kultu rozprzestrzeniał się na całą Słowiańszczyznę. Dawne ludy plemienne wierzyły w jego zdolność do władania płomieniami. To Swarożyc uznawany jest za boga, który przekazał ludziom, jak rozjaśnić mrok i uchronić się od chłodu, dzięki umiejętności panowania nad ogniem.

Znajduje się w panteonie bóstw słowiańskich, zaś pierwsze piśmienne źródła wskazujące na jego istnienie pochodzą z tekstów o Słowianach Połabskich. Swarożyc jest nazywany bogiem ognia ziemskiego, ale również bogiem wojny. Wierzono, że jest obecny podczas wzniecania ognia ofiarnego. Dawne ludy zwracały się do niego o pomoc w zgromadzeniu zapasów jedzenia oraz ochronę przed napadami, pożarami i innymi zagrożeniami. Aby wkraść się w jego łaski, przynoszono mu łupy zebrane podczas wojen.

Zobacz także:

Jare Gody to pogańskie święto wiosny. Jak obchodzono powitanie nowej pory roku u Słowian?

Zanim nadeszła Wielkanoc, ludność słowiańska świętowała Jare Gody. Były to huczne obchody powitania budzącej się do życia przyrody, których początek wyznaczała wiosenna równonoc. W tym czasie celebrowano naturę i oddawano cześć władającym nią bóstwom. Niektóre z dawnych zwyczajów, jak na przykład topienie marzanny, wywodzą się właśnie z Jarych Godów.

Co łączy Swaroga i Swarożyca?

Swarożyc najczęściej określany jest jako syn Swaroga. Są oni więc traktowani jako osobne bóstwa słowiańskie. Swaróg często nazywany jest jako bogiem niebios. Uznaje się go również za patrona kowalstwa oraz słowiańskiego odpowiednika greckiego boga Hefajstosa. Jego nazwa wywodzi się do starosłowiańskiego słowa swar, które oznacza kłótnię.

Zobacz także:

Kalendarz słowiański, czyli czas zespolony z naturą. Topienie Marzanny, Noc Kupały – jakie święta słowiańskie przetrwały do dzisiaj?

Kalendarz słowiański to zbiór świąt słowiańskich, z których wiele przetrwało po dziś dzień. Podstawą podziału czasu na dni i miesiące były zjawiska zachodzące w przyrodzie. Sprawdź, jak Słowianie przeżywali rok zgodnie z cyklem natury. Jakie święta słowiańskie praktykujemy dzisiaj?

W przypadku Swarożyca to końcówka -yc wskazuje na patronimiczny charakter. Oznacza to, że dodany przyrostek został utworzony na podstawie imienia ojca. Dlatego Swarożyc, który pochodzi bezpośrednio od Swaroga, tłumaczy się jako syn Swaroga. W takim rozumieniu dwaj bogowie pozostają ze sobą w ścisłej relacji. Przekazem potwierdzającym słuszność tej tezy jest dzieło kronikarza bizantyjskiego Jana Malalasa Powieść Doroczna. Pojawiające się tam wzmianki wskazują na to, że Swaróg był ojcem Swarożyca oraz Dadźboga.

Kult Swarożyca rozciągał się na całą Słowiańszczyznę, ale jego rola nie była jednorodna. Niekiedy był on uznawany za brata Dadźboga, zaś innym razem jako jedno z jego wcieleń.

Inne wyjaśnienia historyczno-lingwistyczne wskazuje na odmienną korelację dwóch bóstw. Mianowicie niektórzy badacze traktują nazwę Swarożyc jako zdrobnienie od nazwy właściwej. Oznacza to, że Swarożyc znaczy tyle, co młody Swaróg. A więc są to dwie nazwy odnoszą się do tego słowiańskiego boga. W każdym z przypadków zarówno Swaróg, jak i Swarożyc związani byli z kultem ognia.

Swarożyc: bóg ognia ofiarnego i domowego

Swarożyc w mitach słowiańskich przedstawiany był jako bóg ognia ofiarnego i domowego. Jego świątynia znajdowała się w Radogoszczy. Wzmianka na ten temat pojawia się m.in. w Kronice Thietmara spisanej przez biskupa merseburskiego oraz kronikarza Thietmara. W tym miejscu znajdowała się stajnia, w której przebywał czarny koń służący do przeprowadzania czarów i rytuałów.

Zobacz także:

Zabawy przy ognisku w Noc Świętojańską. Tradycje i rytuały na Noc Kupały

Niektóre święta są mocno zakorzenione w naszej słowiańskiej kulturze. Do tego stopnia, że chętnie obchodzimy je do dziś. Jednym z nich jest Noc Kupały, z którą związane są różne tradycje i rytuały. Sami zobaczcie, jakie zabawy przy ognisku w Noc Świętojańską warto wykonać.

Świątynia w Radogoszczy legła w gruzach w 1069 roku. Sprawcą tego zdarzenia był biskup Burchardta. Plemię Redarów zamieszkujące ten teren i czczące boga Swarożyca odbudowało miejsce kultu dwukrotnie. Z czasem, w wyniku nieustannie czyhającego zagrożenia, przeniesiono świątynię w inne miejsce, zaś Swarożyc zaczął być określany jako Bóg Radogost.