Św. Jadwiga Śląska – miłosierna księżna. Nosiła buty, niekoniecznie na stopach

W tym artykule:

1. Kim była święta Jadwiga Śląska?
2. Kogo i czego patronką jest św. Jadwiga Śląska?
3. Skrócony życiorys Jadwigi z Bawarii
4. Jak i gdzie zmarła Jadwiga Śląska?
5. Dokonania Świętej Księżnej Jadwigi
6. Dzień św. Jadwigi w Polsce
7. Relikwie Jadwigi z Andechs
8. Ikonografia chrześcijańska – św. Jadwiga Śląska

Kim była święta Jadwiga Śląska?

Hedwig von Andechs, czyli Jadwiga Śląska urodziła się na zamku w Bawarii i pochodziła z hrabiowskiej rodziny. Przyszła księżna zdobyła wykształcenie w klasztorze benedyktynek w Kitzingen, a następnie rodzice wysłali dziewczynkę na wrocławski dwór Bolesława Wysokiego, gdzie poślubiła syna księcia – Henryka Brodatego. Mąż piął się po szczeblach swojej kariery. Najpierw był księciem śląskim, a następnie księciem Wielkopolski. W 1229 roku trafił do niewoli, z której pomogła wydostać się Bolesławowi jego żona. Niejednokrotnie za namową Jadwigi, książę zmieniał skazanym kary na łagodniejsze np. pomoc przy budowie kościołów i klasztorów.

Jadwiga Śląska była niezwykle pobożną kobietą. Powstało powiedzenie, że: „jedna msza nie zadowoli księżnej”. Święta troszczyła się o potrzeby kościoła, pomagała biednym i odrzuconym, systematycznie otwierała placówki wspierające potrzebujących m.in. wędrowny szpital. Z własnego wyboru prowadziła życie oparte o twarde reguły np. chodziła boso, spała na niewygodnym materacu.

Gdy zmarł jej mąż zamieszkała w klasztorze trzebnickim, jeszcze mocniej angażując się w życie religijne mieszkańców Śląska. Ostatnie lata swojego życia poświęciła modlitwie, postom i umartwianiu.

Kogo i czego patronką jest św. Jadwiga Śląska?

Święta Jadwiga jest przede wszystkim patronką Polski (obok św. Wojciecha oraz św. Stanisława) i historycznego Śląska. Księżna czuwa nad uchodźcami, a także za jej pośrednictwem wierni proszą o pokój oraz pojednanie. W pandemii koronawirusa to święta z Andechs uznana została za pomocną patronkę podczas choroby.

Św. Jadwiga Śląska to również opiekunka miast np. Trzebnica, Berlin, Andechs, Wrocław, Dębica, Nowogrodźcca, Krosno Odrzańskie, a także patronka:

• województwa dolnośląskiego,
• piastów śląskich,
• diecezji w Goerlitz,
• archidiecezji wrocławskiej,
• pojednania polsko-niemieckiego,
• budownictwa sakralnego,
• wielu parafii i kościołów.

Zobacz też:

Święty Jan Ewangelista – ulubiony Apostoł Jezusa. Jest wzorem do naśladowania dla wszystkich wierzących

Święty Jan Ewangelista był jednym z najwierniejszych uczniów Jezusa Chrystusa. To on na Ostatniej Wieczerzy spoczywał na piersi Mistrza. Podczas swojego ewangelicznego życia stał się wzorem do naśladowania dla wszystkich wierzących, a jego Ewangelia przybliża boskość Jezusa Chrystusa jako Syna Boga. Jan Apostoł uważany jest za umiłowanego ucznia Zbawiciela i za promotora kultu Matki Bożej. Jako jedyny z dwunastu wytrwał pod krzyżem Syna Człowieczego.

Skrócony życiorys Jadwigi z Bawarii

Święta Jadwiga Śląska już jako mała dziewczynka wiedziała, że w jej życiu najważniejszy jest Bóg i osoby potrzebujące.

• Jadwiga urodziła się między 1174 a 1180 rokiem (różne źródła – odmienne informacje) w zamku Andechs w Bawarii.
• Rodzicami dziewczynki był hrabia Bertolda VI von Andechs i Agnieszka von Rochlitz z rodu Wettynów.
• Jadwiga uczyła się w klasztorze benedyktynek koło Würzburga, w którym przełożoną była jej siostra.
• W wieku 12 lat poślubiła śląskiego księcia Henryka I Brodatego, z którym miała siedmioro dzieci (Bolesław, Konrad Kędzierzawy, Henryk II Pobożny, Agnieszka, Zofia, Gertruda, Władysław).
• W 1209 roku Jadwiga wraz ze swoim mężem złożyła śluby czystości.
• Przez całe swoje życie księżna pomagała potrzebującym, wykorzystując swój majątek i status społeczny.

Zajmowała się chorymi i wspierała biednych. Jednak jej wysiłki zdecydowanie przekraczały to, co dziś nazywamy działalnością charytatywną. Była to raczej przemyślana polityka społeczna. Nie tylko przy trzebnickim klasztorze leczono chorych. Jak wynika z zachowanych zapisków, Jadwiga odegrała ogromną rolę przy zakładaniu szpitala Świętego Ducha we Wrocławiu. Był to pierwszy tego typu ośrodek w jej księstwie. Stałą opiekę nad chorymi powierzyła augustianom — Ks. Artur Stopka.

• W 1229 roku Jadwiga wyżebrała wolność dla swojego męża z niewoli Konrada Mazowieckiego.
• Henryk – mąż Jadwigi zmarł 19 marca 1238 roku i to wtedy księżna oddała rządy Annie – żonie Henryka Pobożnego.
• 1238 roku Jadwiga złożyła śluby zakonne.
• W 1241 roku podczas ataku Mongołów na Polskę schroniła się w zamku w Krośnie Odrzańskim.
• W aktach kanonizacji stwierdzono 70 cudów za pośrednictwem św. Jadwigi Śląskiej.

Jej postać została dziś nieco przesłonięta przez imienniczkę – św. Jadwigę Królową. Tymczasem księżna śląska Jadwiga przez całe wieki była jedną z najpopularniejszych świętych nie tylko w Polsce i w Niemczech, ale w całej Europie. W jej ukochanej Trzebnicy w dawnym kościele opackim podziw budzi bodaj największy w Europie sarkofag wystawiony kobiecie. Do czasów Jana Pawła II była jedyną kanonizowaną kobietą żyjącą na ziemiach polskich. Już za życia mnich Caesarius pisał o niej: ‘kobieta pod każdym względem czcigodna — Ks. Tomasz Jaklewicz.

Jak i gdzie zmarła Jadwiga Śląska?

Przez 40 lat swojego życia Jadwiga nie żyła jak majętna kobieta: jadła dwa razu dziennie, często pościła, noc poświęcała na modlitwę, stosowała biczowanie. Surowe umartwianie powodowało, że święta stawała się coraz bardziej wykończona.

Św. Jadwiga Śląska zmarła w 1243 roku najprawdopodobniej 14 lub 15 października około godziny 17:00. Przyczyną śmierci była nieznana choroba, która doprowadziła do całkowitego wyniszczenia organizmu. Księżna miała ponad 60 lat, a za miejsce ostatniego jej tchnienia uważa się Trzebnice – miasto, w którym została pochowana.

Dokonania Świętej Księżnej Jadwigi

Jadwiga Śląska została kanonizowana na świętą 26 marca 1267 roku przez papieża Klemensa IV. Święta znana była jako księżna miłosiernego serca: pomagała potrzebującym, obniżała czynsze, chroniła ubogich od kar pieniężnych, odwiedzała chorych, rozdawała swój majątek tam, gdzie najbardziej go potrzebowano. Ponadto:

• prowadziła działalności dobroczynne,
• zorganizowała hospicjum dworskie,
• otworzyła wędrowny szpital dla ubogich, a kolejny dla trędowatych,
• ufundowała liczne kościoły i klasztory np. klasztor sióstr cysterek w Trzebnicy.

Dzień św. Jadwigi w Polsce

Wspomnienie liturgiczne św. Jadwigi Śląskiej odbywa się 16 października. Główna uroczystość w Polsce obchodzona jest w Sanktuarium Świętej Jadwigi Śląskiej (Trzebnica). To w tym dniu od 2010 roku cieszy również Święto Województwa Dolnośląskiego, podczas którego organizowane są różne wydarzenia kulturalne, turystyczne i sportowe.

Krótka modlitwa do św. Jadwigi

Wszechmogący i miłosierny Boże, dzięki Twoim natchnieniom święta Jadwiga usilnie zabiegała o pokój i pełniła dzieła miłosierdzia. Udziel nam swojej łaski, abyśmy za jej przykładem starali się o pokój i zgodę między ludźmi oraz służyli Tobie w cierpiących niedostatek. Amen.

Przeczytaj również:

Święty Franciszek z Asyżu to święty od zwierząt. Porzucił bogactwo i hulaszcze życie. Dlaczego wybrał ubóstwo, czystość oraz posłuszeństwo?

Święty Franciszek poznał życie, w którym nie brakuje pieniędzy, szalonych zabaw i suto zastawionych stołów. Porzucił jednak bogactwo, aby ślubować ubóstwo. Biedaczyna z Asyżu nałożył prostą tunikę i boso ruszył w świat, głosząc o Jezusie Chrystusie. Szybko dołączyli do niego pierwsi naśladowcy. A co było potem? Poznaj życie, w którym post i jałmużna jest na porządku dziennym.

Modlitwa o wstawiennictwo do św. Jadwigi

Jadwigo święta, z cnót swoich przesławna,
Ciebie ma we czci cały naród z dawna,
I za Patronkę przed Bogiem uznaje,
Opiece Twojej poleca swe kraje.
Fundujesz klasztor, zbierasz dziewic grono,
Mieścisz w nim córkę Bogu poświęconą.
I sama biorąc sukienkę zakonną,
Dajesz się Bogu na służbę dozgonną.
W modlitwach, postach byłaś ustawicznych,
Ubogim służąc w potrzebach ich licznych.
Słynęłaś darem proroczym, cudami,
Wstawiaj się, prosim, do Boga za nami.
Boże, co w świętych przedstawiasz nam wzory
Pogardy świata, głębokiej pokory;
Spraw to, abyśmy ich przykładem żyli,
Ciebie kochali, a światem gardzili.

Relikwie Jadwigi z Andechs

Grobowiec św. Jadwigi znajduje się w Bazylice i sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy. Dopiero w 2010 roku w czasie renowacji sarkofagu, odkryto srebrną szkatułkę, w której dawniej umieszczono relikwie świętej. Ponadto relikwiarze można zobaczyć również w np.:

• głogowskiej kolegiacie,
• parafii rzymskokatolickiej Zmartwychwstania Pańskiego w Wałbrzychu,
• parafii rzymskokatolickiej pw. Męczeństwa Św. Jana Chrzciciela w Grzawi.

Kult świętej dotarł również za granice naszego kraju. Św. Księżna Jadwiga wyjątkowo czczona jest w Niemczech, Czechach, Austrii i na Węgrach. Prus Fryderyk II Wielki (król) ufundował katedrę berlińską św. Jadwigi, w której również można modlić się do relikwii patronki pokoju i pojednania.

Ikonografia chrześcijańska – św. Jadwiga Śląska

W ikonografii chrześcijańskiej księżna ukazywana jest jako młoda, zamężna i piękna kobieta. Św. Jadwigę Śląską zawsze cechuje nieszablonowy strój np. płaszcz książęcy z mitrą, skromny habit cysterski, długa suknia, diadem. Patronka Polski nierzadko trzyma w ręce buty, jednocześnie wyróżniając się nagimi stopami.

Święta Jadwiga Śląska w różnych dziełach sztuki prezentowana jest ze swoimi głównymi atrybutami:

• figurka Maryi,
• różaniec,
• makieta kościoła,
• krzyż,
• księga.