Św. Bazyli Wielki – ojciec wschodniego monastycyzmu. Jeden z twórców dogmatu o Trójcy Świętej

W tym artykule:

1. Życiorys świętego Bazylego
2. Kogo i czego patronem jest św. Bazyli Wielki?
3. Jak i kiedy zmarł święty Bazyli?
4. Dokonania świętego Bazylego
5. Dzień św. Bazylego w Polsce
6. Ikonografia chrześcijańska – święty Bazyli

Życiorys świętego Bazylego

Bazyli Wielki urodził się 329 lub 330 roku (różne źródła – odmienne informacje) w Cezarei Kapadockiej. Rodzicami chłopca byli św. Bazyli i Emilia, bardzo pobożne, a także szlacheckie małżeństwo. Bazyli cieszył się również trójką rodzeństwa (Grzegorz, Piotr, Makryna). Warto podkreślić, że cała rodzina z Cezarei została wyniesiona na ołtarze.

Bazyli uzyskał wysokie wykształcenie, co pozwoliło mu zasłynąć jako wybitny uczeń, a później doktor Kościoła tamtych czasów. Młodzieniec najpierw uczęszczał do szkoły swojego ojca, następnie podjął studia w Konstantynopolu i Atenach. Bazyli podczas kształcenia poznał Grzegorza z Nazjanzu, z którym nie tylko zawarł przyjaźń, ale również rozpoczął życie pustelnicze, czyli z dala od ludzi, a blisko Boga.

Bazyli Wielki w:

• 356 roku po śmierci swojego ojca otrzymał stanowisko retora w Cezarei ,
• 358 roku przyjął chrzest święty jako mężczyzna w wieku 29 lat,
• 358 roku zdecydował o zastaniu mnichem,
• W latach 357-359 wyruszył w podróż misyjną na Wschód (Egipt, Syria, Mezopotamia, Palestyna) do miejsc, w których zakładane były ośrodki pustelnicze,
• 360 roku brał udział w synodzie w Konstantynopolu,
• 364 roku otrzymał święcenia kapłańskie,
• 370 roku objął stanowisko nie tylko biskupa Cezarei, ale i metropolity Kapadocji.

Doktor Kościoła cały swój majątek rozdał potrzebującym. Bazyli znany był jako pokorny i troskliwy duchowny, wspierający liczne akcje charytatywne. Święty okazał się nie tylko kapłanem z powołania, ale również skutecznym administratorem, dyplomatom, gorliwym obrońcą idei chrześcijańskiej, wybitnym mężem stanu. Bazyli przez całe swoje życie walczył z arianizmem, a jednocześnie dążył do pojednania Kościołów w Kapadocji. Niestety nie zdołał połączyć Zachodu i Wschodu.

Kogo i czego patronem jest św. Bazyli Wielki?

Bazyli z Cezarei znany jest wszystkim jako patron Bazylianów i sióstr Świętego Krzyża – męskich oraz żeńskich zgromadzeń zakonnych. Ponadto biskup Kościoła czuwa nad:

• Kapadocją,
• reformatorami,
• administracją szpitalną,
• monastycyzmem wschodnim.

Jak i kiedy zmarł święty Bazyli?

Św. Bazyli Wielki zmarł 1 stycznia 379 roku. Nie jest znana dokładna przyczyna śmierci ojca wschodniego monastycyzmu. Bazyli przeżył około 50 lat. Obecnie święty spoczywa w Brugii (Belgii) wraz z m.in. św. Janem Chryzostomem, a część jego relikwii znajduje się również we Włoszech i w Wenecji.

Dokonania świętego Bazylego

Św. Bazyli Wielki znany jest jako założyciel pustelni w Neocezarei. Podczas życia na pustyni mnich tworzył liczne pisma chrześcijańskie (np. Orygenesa) wraz ze św. Grzegorzem z Nazjanzu, a także reguły dla przyszłego zakonu bazyliańskiego. Ponadto pisarz wczesnochrześcijański zaliczany do grona ojców Kościoła, wyróżnił się jako autor wielu drogocennych dzieł teologicznych m.in.:

• traktaty przeciw Eunomiuszowi,
• traktat o Duchu Świętym,
• teksty liturgii eucharystycznej,
• kazania dogmatyczno-polemiczne przeciw anomejczykom.

Jako biskup Cezarei i metropolita Kapadocji nie tylko rozkorzeniał wiarę chrześcijańską, ale również dbał o rozwój działalności nakierowanej na pomoc drugiemu człowiekowi. To z jego inicjatywy powstała Bazyliada, czyli budynki, w których udzielano kompleksowego wsparcia biednym, chorym i potrzebującym.

Święty Bazyli z zaangażowaniem przyczynił się do walki z herezjami arian i do ostatecznego zdefiniowania dogmatu o Trójcy Świętej. Biskup, tłumacząc prawdę kościoła, niejednokrotnie używał, a więc i nauczał pojęć: „mia ouzia” (jedna istota) i „treis hypostazeis” (trzy osoby).

Dzień św. Bazylego w Polsce

Wspomnienie św. Bazylego Wielkiego obchodzone jest 2 stycznia w Kościele katolickim i dwukrotnie w Kościele prawosławnym:

• 14 stycznia,
• 12 lutego.

W tym dniu wierni modlą się nie tylko o jedność Kościoła, ale również dziękują Bogu za życie św. Bazylego i organizują liczne akcje charytatywne.

Sprawdź też:

Jozafat Kuncewicz – święty, który poświęcił swoje życie na rzecz pojednania i jedności chrześcijan

Jozafat Kuncewicz, gdy jako dziecko przebywał w cerkwi, zrozumiał ofiarę krzyżową i to wtedy doświadczył wewnętrznego pragnienia poświęcenia życia dla Jezusa. Chłopiec zauważył iskrę spadającą z krzyża, a później poczuł jak przekuwa ona jego serce. Biskup Jozafat troszczył się o wszystkich wiernych, potrzebujących i duchowieństwo unickie oraz nieustannie dążył do dialogu pojednania.

Modlitwa do św. Bazylego

Boże, Ty oświeciłeś swój Kościół przykładem i nauką świętych Bazylego i Grzegorza, spraw, abyśmy pokornie poznawali Twoją prawdę i wprowadzali ją w czyn przez miłość. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.

Ikonografia chrześcijańska – święty Bazyli

W ikonografii chrześcijańskiej św. Bazyli Wielki przedstawiany jest jako biskup rytu łacińskiego lub ortodoksyjnego z dłuższą, szpiczastą brodą i ciemnymi włosami. Artyści nierzadko ukazują doktora Kościoła pełniącego rolę mnicha benedyktyńskiego. Najczęściej święty trzyma w jednej ręce Ewangelię, a drugą dłoń podnosi ku górze w geście błogosławieństwa.

Poza księgą do głównych atrybutów biskupa można zaliczyć:

• paliusz,
• rylec,
• czaszkę,
• księgę,
• model kościoła,
• gołębia nad głową.

Przeczytaj również:

Jan Kapistran nazywał siebie „świętym żołnierzem” i głosił płomienne kazania

Jan Kapistran spośród wszystkich zakonników został wybrany kaznodzieją zakonu. Kapłan przez 40 lat głosił kazania po całej Europie, które rozpalały pragnienia pokoju, pokuty, miłosierdzia, a przede wszystkim zbliżenia do Boga. Świętemu przypisuje się duchowy triumf w walce przeciwko Turkom i w obronie Belgradu.