Perun bóg piorunów i błyskawic. Wzmacniał też waleczność i męstwo Słowian

W tym artykule:

1. Kim był Perun w mitologii słowiańskiej?
2. Gdzie oddawano cześć Perunowi?
3. Bóg piorunów Perun w panteonie słowiańskim

Kim był Perun w mitologii słowiańskiej?

Perun bóg gromowładny i twórca błyskawic posiada szczególne miejsce w panteonie słowiańskich bóstw. Jego imię powstało ze zlepku dwóch słów: nazwy gromu oraz czasownika uderzać. Perun oznacza władcę burz i boga wojny. Sprawował pieczę nad niebem, panował nad grzmotami i piorunami. Z prośbą o pomoc zwracali się do niego także mężczyźni udający się na wojnę. Perun jako patron wojowników napełniał ich odwagą, dodawał sił do walki oraz wzmacniał ich męstwo i heroizm. Historyk bizantyjski Prokopiusz z Cezarei w dziele Wojna gocka określił Peruna mianem demiurga błyskawicy.

Zobacz także:

Swarożyc - słowiański bóg ognia ofiarnego i domowego. Jakie miejsce zajmuje w mitologii słowiańskiej?

Swarożyc określany jako słowiański bóg ognia ofiarnego i domowego jest jedną z ważnych postaci wierzeń dawnych ludów. Przypisuje mu się zdolność okiełznania jednego z czterech żywiołów. Swarożyc uznawany jest za boga, który nauczył plemiona posługiwania się ogniem. Niektóre dawne przekazy łączą Swarożyca ze Swarogiem. Jak wygląda relacja bóstw słowiańskich?

Perun a Perkun

W mitologii bałtyjskiej odpowiednikiem słowiańskiego Peruna jest Perkun. Jego kult był równie silny i rozprzestrzeniony na szeroką skalę. Było to naczelne, ogólnobałtyjskie bóstwo, które, podobnie jak słowiański Perun, władało niebiosami. Przypisywano mu również sprawowanie pieczy nad ogniem. Strzegł moralności i wzmacniał płodność.

Atrybuty Peruna

Bóg Perun był strażnikiem porządku i sprawował opiekę nad niebem. Jego atrybutem była skamieniała błyskawica, która uosabiała jego walkę z chaosem. Bóg ten toczył boje również ze Żmijem - skrzydlatą postacią, która w dawnych wierzeniach była symbolem zagrożenia. Żmij niekiedy określany był również jako zwierzęce wcielenia Welesa. Z kolei Perun często przedstawiany był jako władca trzymający w dłoniach włócznię, młot bądź topór. Gromowładny pilnował porządku świata, a w razie potrzeby ciskał piorunami.

Zobacz także:

Jare Gody to pogańskie święto wiosny. Jak obchodzono powitanie nowej pory roku u Słowian?

Zanim nadeszła Wielkanoc, ludność słowiańska świętowała Jare Gody. Były to huczne obchody powitania budzącej się do życia przyrody, których początek wyznaczała wiosenna równonoc. W tym czasie celebrowano naturę i oddawano cześć władającym nią bóstwom. Niektóre z dawnych zwyczajów, jak na przykład topienie marzanny, wywodzą się właśnie z Jarych Godów.

Gdzie oddawano cześć Perunowi?

Słowianie czcili Peruna tworząc na jego cześć kapiszcze, czyli zbudowane pod gołym niebem sanktuaria. W ich centralnej części znajdował się posąg z wizerunkiem bóstwa. Informacja o jednym z takich miejsc nich zawarta jest w staroruskiej średniowiecznej księdze Powieść doroczna. Według podań znajdowało się ono na Górze starokijowskiej. Władca Włodzimierz Wielki ustawił w 980 roku w Kijowie posąg ze złotymi wąsami i siwymi włosami, który był uosobieniem boga piorunów. Został on zniszczony w 988 roku podczas chrztu Rusi. Podobna rzeźba zdobiła miejscowość Nowogród Wielki.

Słowianie oddawali cześć bogu gromowładnemu również z ciemnych lasach, w szczególności pod drzewami, które były rażone piorunem. Uważano, że jest to przejaw boskich mocy Peruna. Bóg słowiański panował nad siłami natury. Wierzono także, że jego siedzibą był najwyższy i najpotężniejszy dąb, który określany był również jako święte drzewo Peruna.

Na cześć słowiańskiego boga piorunów rozpalano ogniska. Nad tym, aby nie zagasły, czuwali kapłani, którzy ze świętego żaru przepowiadali, jaka przyszłość czeka plemiona.

Zobacz także:

Kalendarz słowiański, czyli czas zespolony z naturą. Topienie Marzanny, Noc Kupały – jakie święta słowiańskie przetrwały do dzisiaj?

Kalendarz słowiański to zbiór świąt słowiańskich, z których wiele przetrwało po dziś dzień. Podstawą podziału czasu na dni i miesiące były zjawiska zachodzące w przyrodzie. Sprawdź, jak Słowianie przeżywali rok zgodnie z cyklem natury. Jakie święta słowiańskie praktykujemy dzisiaj?

Bóg piorunów Perun w panteonie słowiańskim

Perun to bóg ogólnosłowiański, co oznacza, że jego kult rozciągał się na rozległe tereny ziemi Słowian. Szczególnym kultem obdarzono go na Rusi. Wraz z bogiem Welesem występują w micie o stworzeniu świata. Jest to jeden z naczelnych bogów słowiańskich.