Beatyfikacja, czyli proces uznania osoby za błogosławioną. Czym się różni od kanonizacji?

W tym artykule:

1. Co to jest beatyfikacja?
2. Czym różni się beatyfikacja od kanonizacji?
3. Proces beatyfikacji w 7 krokach
4. Kto może zostać osobą błogosławioną?
5. Kto może beatyfikować?
6. Kult osoby błogosławionej

Co to jest beatyfikacja?

Słowo „beatyfikacja” pochodzi z łacińskiego „beatificare”, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „wyróżniony”. Beatyfikacja to proces w Kościele katolickim, podczas którego zmarła osoba zostaje uznana za błogosławioną. Dopiero po pozytywnym rozpatrzeniu procesu beatyfikacyjnego, można rozpocząć postępowanie kanonizacyjne, dzięki któremu błogosławiony otrzymuje status świętego.

Dawniej beatyfikacja oznaczała szybki akt kościelny, który nie podlegał procesowi. Obecnie postępowanie beatyfikacyjne wymaga kontroli, weryfikacji, a także zgody Synodu Biskupów oraz Stolicy Apostolskiej i może potrwać nawet klika do kilkunastu lat.

Czym różni się beatyfikacja od kanonizacji?

Beatyfikacja i kanonizacja to dwa oddzielne procesy w Kościele katolickim, podczas których uznaje się wyjątkowość – świętość czyjegoś życia. Pomiędzy aktami kościelnymi występują istotne różnice.

Beatyfikacja to pierwszy etap uznania świętości przez Kościół katolicki, podczas którego osoba beatyfikowana otrzymuje tytuł „błogosławiony”. Natomiast kanonizacja jest drugim etapem procesu uznania świętości i przyznaje status świętego.

Proces beatyfikacyjny obejmuje analizę życia i cnót kandydata, a także jego ewentualny związek z cudem. Kult osoby beatyfikowanej dotyczy mniejszego obszaru (np. diecezja, kraj) i nie jest nakazany. Zazwyczaj proces beatyfikacyjny można rozpocząć pięć lat po śmierci kandydata.

Proces kanonizacyjny wymaga zatwierdzenia więcej niż jednego cudu. Po beatyfikacji może upłynąć dłuższy okres, zanim rozpocznie się proces kanonizacyjny, który obejmuje dodatkową analizę życia. Kanonizacja potwierdza publicznie, że osoba jest świętą i godną kultu przez Kościół katolicki na całym świecie.

Proces beatyfikacji w 7 krokach

Proces polegający na beatyfikacji kandydata może być różny w zależności od okoliczności i najczęściej rozpoczyna się 5 lat po śmierci zmarłej osoby. W wyjątkowych – zdaniem Kościoła – przypadkach papież skraca czas oczekiwania (np. beatyfikacja Jana Pawła II). Główne etapy procesu to:

1. Inicjatywa lokalna – zwykle beatyfikacja rozpoczyna się na poziomie diecezjalnym lub miejscowym, gdy wierni zgłaszają osobę, której żywot został uznany za szczególnie bliski Bogu.
2. Badania – po zgłoszeniu kandydatury diecezja lub wspólnota zakonna, przeprowadza dokładne badania dotyczące życia, cnót, cudów przypisywanych potencjalnemu błogosławionemu.
3. Dokumentacja – komisja diecezjalna tworzy kompletną dokumentację. Zazwyczaj są to listy, pamiątki, świadectwa, a także wszelkie inne materiały związane z życiem i posługą konkretnej osoby.
4. Weryfikacja autentyczności – na tym etapie wymaga się potwierdzenia cudów dokonanych za wstawiennictwem kandydata. Komisja wnikliwie bada wszystkie przypadki, starając się wykluczyć możliwość naturalnego wyjaśnienia zdarzeń, aby uznać cud.
5. Ocena – komisja teologiczna ocenia, czy kandydat żył w heroicznej cnocie. Sprawdza, czy jego życie było godne naśladowania, a wierni mogą dostrzec w nim wzór postawy chrześcijańskiej.
6. Konsultacje watykańskie – po zakończeniu procesu na poziomie diecezjalnym, materiały przekazywane są do Stolicy Apostolskiej, gdzie Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych prowadzi dalsze dochodzenie.
7. Decyzja papieska – następuje podsumowanie wszystkich działań i informacji, a także wysunięcie ostatecznych wniosków. Papież podejmuje decyzję w sprawie beatyfikacji. Jeśli uzna, że kandydat spełnia wszystkie wymagania, ogłasza go błogosławionym.

Kto może zostać osobą błogosławioną?

W teorii każdy chrześcijanin ma szansę zostać osobą błogosławioną (nieoficjalnie):

Świętość często kojarzy nam się z drogą dla wybranych, nielicznych. Można powiedzieć nawet, że aby zostać błogosławionym, to należy mieć jakieś specjalne zdolności. Tymczasem Kościół przypomina prawdę zawartą w popularnej piosence Arki Noego – „Święty Uśmiechnięty: „Taki duży taki mały może świętym być. Taki gruby taki chudy może świętym być. Każdy z nas jest powołany do świętości. Błogosławiony to inaczej szczęśliwy. Każdy z nas ma prawo być szczęśliwy z Bogiem niezależnie od tego, czy będzie oficjalnie uznany przez Kościół, czy też nie — ksiądz Michał Marek z parafii Żywiec-Zabłocie.

Jednak proces beatyfikacji wymaga spełnienia określonych kryteriów:

• Kandydat musi wykazać się heroicznością w praktykowaniu cnót chrześcijańskich, takich jak np.: miłość, cierpliwość, pokora, pobożność, wierność, miłosierdzie.
• Konieczne jest uznanie co najmniej jednego cudu za wstawiennictwem kandydata przez Kongregację Spraw Kanonizacyjnych.
• Jeśli kandydat poniósł śmierć męczeńską w obronie wiary, może zostać uznany za osobę błogosławioną bez potrzeby uznania cudów za jego wstawiennictwem.

Przeczytaj także:

Święci Kościoła katolickiego, o których słuch nie zaginął. Czy każdy może zostać „wyniesionym na ołtarze”?

Święci Kościoła katolickiego stanowią niezwykłe źródło inspiracji i duchowej siły dla wiernych z całego świata. Proces kanonizacji nie należy do najłatwiejszych, ale jest idealnym przykładem na to, że każdy może zasłużyć na miano świętego. „Wyniesieni na ołtarze" cieszą się czcią, a w miejscu spoczynku ich relikwii nieustanie gromadzą się wierni.

Kto może beatyfikować?

Obecne regulacje dotyczące procesu beatyfikacyjnego zawarte są w konstytucji apostolskiej Divinus Perfectionis Magister, wydanej przez papieża Jana Pawła II dnia 25 stycznia 1983 roku. Decyzja o beatyfikacji, podobnie jak w przypadku kanonizacji, jest nieodwracalna. Proces przebiega pod nadzorem Trybunału Beatyfikacyjnego na czele z postulatorem, jednak od 1515 roku podjęcie ostatecznej decyzji spoczywa na głowie Kościoła katolickiego, czyli na obecnym papieżu.

Kult osoby błogosławionej

Proces beatyfikacji to ważne wydarzenie przede wszystkim dla wiernych Kościoła katolickiego z obszaru, w którym żyła lub działała osoba wyniesiona na ołtarze. Od momentu ogłoszenia osoby błogosławionej, zatwierdzony jest kult lokalny, co oznacza, że wierni danego regionu mogą modlić się za wstawiennictwem beatyfikowanego, a także uczestniczyć w uroczystościach ku jego czci.

Błogosławieni inspirują do kontynuowania praktyk religijnych i wzmacniania więzi społecznych wokół wartości chrześcijańskich. To oni za przyczyną swojego pobożnego życia stają się wzorem duchowym dla wyznawców wiary katolickiej. Pozytywne zakończenie procesu beatyfikacji świadczy o oficjalnym uznaniu przez Kościół heroiczności chrześcijańskiej i stanowi „przepustkę” do kanonizacji – kolejnego etapu świętości.