Zapomniany olej rydzowy
Oleje roślinne są coraz bardziej doceniane w codziennym odżywianiu. Nawet osoby odchudzające się wiedzą już, że nie mogą całkowicie eliminować tłuszczu ze swojej diety. Sama zazwyczaj stosuję olej rzepakowy lub oliwę z oliwek. Niedawno jednak dowiedziałam się, że istnieje coś takiego jak olej rydzowy. Czym on się właściwe wyróżnia i czy można go stosować zamiennie z olejem rzepakowym?
- Marta Tomaszewska, Diety Moje Gotowanie
Olej rydzowy z…lnianki
Olej rydzowy, wbrew pierwszemu skojarzeniu jakie się narzuca, nie jest pozyskiwany z grzyba (rydza). Otrzymuje się go z oleistej rośliny lnianki, która jest blisko spokrewniona z rzepakiem. Lnianka (a dokładniej – lnicznik siewny) została wyodrębniona przed dwoma tysiącami lat z lnu włóknistego. Potoczna nazwa lnianki to „rydz” (nawiązuje ona do brunatnej barwy ziarenek rośliny) i stąd też wywodzi się nazwa tego oleju. Jest to tradycyjny produkt pochodzący z Wielkopolski.
Do połowy XX wieku większość dostępnych w Polsce olejów jadalnych pochodziła z tłoczonych na zimno nasion lnianki. Jednak w latach 60 olej ten został wyparty przez olej rzepakowy, z tego względu, iż rzepak dawał obfitsze plony. W kolejnych latach w sprzedaży zaczęły pojawiać się także inne oleje, np. słonecznikowy i kukurydziany, co sprawiło, że o oleju rydzowym zaczęto zapominać.
Zdrowotność oleju:
Olej rydzowy posiada bardzo korzystny dla naszego zdrowia skład kwasów tłuszczowych. Zawiera tylko ok. 10 % kwasów tłuszczowych nasyconych, natomiast pozostałe 90% stanowią kwasy tłuszczowe nienasycone (jednonienasycone stanowią ok. 36%, a wielonienasycone – ok. 54%). Podobnie jest w przypadku oleju rzepakowego, który w swoim składzie uwzględnia tylko 7% kwasów tłuszczowych nasyconych. Taka kompozycja sprawia, że oleje te mogą skutecznie obniżać poziom złego cholesterolu, zapobiegając chorobom serca i układu krążenia. Na potwierdzenie tych słów można przytoczyć wyniki badań przeprowadzonych w Instytucie Żywności i Żywienia. Zgodnie z nimi, u pacjentów którzy przez 2 tygodnie otrzymywali olej rydzowy, poziom złego cholesterolu obniżył się aż o 12%.
Olej ten może się także pochwalić wysoką zawartością antyutleniaczy (np. witaminy E). Dzięki temu pozytywnie wpływ na wygląd skóry i chętnie wykorzystywany jest w kosmetyce.
Ogólna charakterystyka:
Olej rydzowy może mieć barwę złocistą, czerwonobrunatną lub złocisto-zieloną. Jego smak jest dosyć charakterystyczny, określa się go jako cebulowy lub orzechowy z nutą goryczy. Pomimo wysokiej zawartości prozdrowotnych kwasów tłuszczowych, które szybko się utleniają i jełczeją, olej ten może być przechowywany w szczelnym opakowaniu nawet do 6 miesięcy. Zawdzięcza to naturalnie występującym w nim przeciwutleniaczom.
Zastosowanie:
Olej rydzowy nadaje się wyłącznie do stosowania na zimno, a więc do wszelkiego rodzaju sałatek. Ze względu na swój specyficzny smak, doskonale komponuje się z potrawami uwzględniającymi cebulę, czosnek lub orzechy. Olej ten nie nadaje się jednak do podgrzewania, gdyż traci wtedy swoje walory zdrowotne.
Zastosowanie niespożywcze:
Po wejściu 1 stycznia 2007 r. ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, lnianką zaczęła się interesować także branża paliwowa. A to dlatego, że w Polsce jest stosunkowo duży procent gleb gorszej jakości, a lnianka wykazuje niewielkie wymagania klimatyczno-glebowe. Szybko dojrzewa, jest odporna na suszę i przemarzanie.