Okna życia w Polsce: to tutaj podrzucane są dzieci od niemowląt po te nawet już siedzące

Co to jest okno życia?

Okno życia jest specjalnie dedykowanym miejscem, w którym rodzice mogą anonimowo zostawić swoje nowo narodzone dzieci, aby otrzymały niezbędną pomoc.

W 1198 roku z inicjatywy papieża Innocentego III powstało pierwsze w historii okno życia, przy Kościele Santo Spirito in Sassia. Jego założeniem była pomoc dla samotnych matek. W XII wieku zdarzało się, że w wyniku frustracji i rozpaczy, porzucone przez ojca dziecka, pozostawione bez pieniędzy i pracy wrzucały swoje noworodki do rzeki. Dzięki nowo powstałej idei więcej noworodków miało szansę na przeżycie.

Pierwsze okno życia w Polsce powstało 19 marca 2006 roku w Krakowie, przy ulicy Przybyszewskiego 39, u sióstr nazaretanek. Opatrzone zostało herbem Jana Pawła II oraz logo Caritas. W polskich oknach życia pozostawionych zostało do tej pory około 100 noworodków.

Idea ta rozszerzyła się na całą Europę, jednak okna życia nie wszędzie są mile widziane i budzą liczne kontrowersje.

Komitet Praw Dziecka ONZ w 2015 roku wyraził zaniepokojenie wciąż wzrastającą liczbą okien życia w Polsce i brakiem odpowiednich regulacji prawnych. Zdaniem Komitetu możliwość anonimowego porzucenia dziecka stanowi naruszenie art. 6 - 9 oraz 19 Konwencji o prawach dziecka. Wezwano Polskę do rozwinięcia alternatywnych rozwiązań i wydania zakazu anonimowego korzystania z okien życia. Zdaniem Komitetu idea ta nie zapewnia dziecku prawa do informacji, a ściślej to ujmując, prawa do poznania swoich rodziców biologicznych. Caritas poprosił wtedy o komentarz sędziego z Sadu Okręgowego w Krakowie, Waldemara Żurka. Przywołał on pojęcie stanu wyższej konieczności, które mówi o tym, aby poświęcić dobro niższej wartości dla dobra o wartości wyższej. Zdaniem Waldemara Żurka prawo do życia ma wyższą wartość, niż prawo do informacji.

Oka życia nie stanowią zastępstwa dla szpitali, w których matka może zrzec się praw rodzicielskich i zostawić swoje dziecko. Stanowią jednak alternatywę dla wciąż zdarzającego się porzucenia dziecka na śmietniku lub w innym niebezpiecznym miejscu, w którym grozi mu niemal pewna śmierć w wyniku wychłodzenia i wygłodzenia.

ONZ nawołuje do zastąpienia okien życia anonimowymi porodami, które praktykuje się już na przykład w Niemczech. Taki rodzaj porodu polega na tym, że kobieta może urodzić dziecko w szpitalu, a następnie je w nim zostawić. Szpital będzie dysponował jej danymi osobowymi, jednak nigdzie ich nie udostępni, więc pozostanie ona anonimowa. Dziecko po ukończeniu 16 roku życia będzie mogło wystąpić o ujawnienie danych matki, dzięki czemu prawo do informacji zostanie zachowane.

Przeczytaj także: Dziecko zostawione w "oknie życia" w Koszalinie miało jeszcze pępowinę

Jak działają okna życia?

Okno życia umożliwia świeżo upieczonym rodzicom anonimowe oddanie dziecka w bezpieczne ręce, jeśli stwierdzą oni, że nie chcą lub nie są w stanie go samodzielnie wychować. Wystarczy, że rodzic otworzy okno życia, a następnie pozostawi w nim dziecko, któremu nic w nim nie zagraża, ponieważ miejsce jest ogrzewane i wyposażone w odpowiedni system wentylacji. Co ważne, otwarcie okna wywołuje alarm, który informuje zakonnice lub innych pracowników placówki, że niemowlę jest w nim umieszczone. Skutkuje to tym, że dziecko nie spędza zbyt wiele czasu w oknie życia. Alarm jest dyskretny i nikt poza pracownikami go nie słyszy.

Rodzice, którzy decydują się na taki krok nie powinni obawiać się żadnych konsekwencji prawnych, ponieważ główną ideą okna życia jest fakt, że proces ten przebiega anonimowo. Dzięki temu więcej niechcianych noworodków ma szansę na przeżycie.

Rodzice, porzucając dziecko, często zostawiają przy nim różne zabawki, ubrania lub listy, w których wyjaśniają motywy swojej dramatycznej decyzji. Najczęściej przywoływanym powodem jest trudna sytuacja materialna.

Na czym polega okno życia i jak później wygląda adopcja takich dzieci?

Zaraz po tym, jak pracownicy danej placówki wyjmą dziecko z okna życia, trafia ono do szpitala na oddział dziecięcy, gdzie poddane zostaje kompleksowym badaniom, pozwalającym określić jego stan zdrowia. Kolejnym etapem jest przetransportowanie noworodka do pogotowia opiekuńczego. Rusza procedura nadania mu tożsamości w postaci imienia, nazwiska i numeru PESEL. Procesy w sądzie rodzinnym i odpowiednich urzędach przebiegają bardzo sprawnie - zwykle zajmują czas od 6 do 8 tygodni. Dzięki temu dzieci nie czekają zbyt długo na swoją rodzinę zastępczą, a następnie na rodziców adopcyjnych, którzy zapewnią im ciepły i bezpieczny dom.

Zobacz również: Napisała wzruszający list do nienarodzonego dziecka: chwyta za serce

Okna życia w Polsce

Według danych Caritasu w Polsce znajduje się 61 okien życia. Mieszczą się zarówno w dużych, jak i w małych miastach. Ich konkretne lokalizacje łatwo sprawdzić w Internecie - zwykle znajdują się przy żeńskich zakonach oraz przy państwowych szpitalach.

Okna życia w Polsce - lista

• województwo podlaskie

1. Białystok - ul. Słonimska 8

2. Łomża - ul. Dworna 32

3. Suwałki - ul. Emilii Plater 2

• województwo śląskie

1. Bielsko - Biała - ul. ks. Brzóski 3A

2. Częstochowa - ul. św. Kazimierza 1

3. Gliwice - ul. Górnych Wałów 21

4. Katowice - ul. Leopolda 1, ul. Piotrowicka 68

5. Mikołów - ul. Gliwicka 366

6. Piekary Śląskie - ul. Przyjaźni 229

7. Sosnowiec - ul. Kierocińskiej 25

8. Jaworzno - ul. Jaworznicka 35

9. Jastrzębie Zdrój - Al. Jana Pawła II 7

• województwo kujawsko - pomorskie

1. Bydgoszcz - ul. Gdańska 56

2. Grudziądz - ul. Mikołaja z Ryńska 9/15

3. Toruń - ul. Rabiańska 2

4. Włocławek - ul. Orla 9 / ul. Wojska Polskiego

• województwo warmińsko - mazurskie

1. Elbląg - ul. Bema 2

2. Giżycko - Dom Dziecka przy Caritasie

3. Kętrzyn - ul. Zamkowa 4

4. Lubawa - ul. Spichlerzowa 14

5. Olsztyn - ul. Wyszyńskiego 11

6. Ełk - ul. Wojska Polskiego 45

• województwo pomorskie

1. Gdańsk - ul. Matemblewska 67

2. Kartuzy - ul. Gdańska 12

3. Słupsk - ul. Hubalczyków 1

4. Sopot - ul. Aleja Niepodległości 632

• województwo dolnośląskie

1. Głogów - ul. Kościuszki 15

2. Kłodzko - ul. Wandy

3. Legnica - ul. Poselska 14-16

4. Świdnica - ul. Piekarska 2-4

5. Wrocław - ul. Rydygiera 22-28

• województwo wielkopolskie

1. Gniezno - ul. Lecha 11

2. Kalisz - ul. Harcerska 1

3. Konin - ul. Staszica 17

4. Ostrów Wielkopolski - ul. Gimnazjalna 13

5. Ostrzeszów - ul. Leśna 5

6. Poznań - ul. Swoboda 59

• województwo zachodniopomorskie

1. Goleniów - ul. Nowogardzka 2

2. Koszalin - ul. Wojska Polskiego 13

3. Szczecin - ul. Królowej Korony Polskiej 28

• województwo lubuskie

1. Gorzów Wielkopolski - ul. Wyszyńskiego 169

2. Zielona Góra - pl. Powstańców Wlkp. 4

3. Żary - ul. B. Domańskiego 2

• województwo świętokrzyskie

1. Kielce - pl. NMP 1

2. Sandomierz - ul. Opatowska 10

3. Starachowice - ul. Radomska 70

• województwo małopolskie

1. Kraków - ul. Przybyszewskiego 39, ul. Na Skarpie 66

2. Nowy Sącz - ul. Długosza 53

3. Tarnów - ul. Mościckiego 34

• województwo łódzkie

1. Kutno - ul. Wyszyńskiego 3

2. Łódź - ul. Sterlinga 13, ul. Obywatelska 60

3. Piotrków Trybunalski - al. Armii Krajowej 19

4. Wieluń - ul. Szkolna 4

• województwo mazowieckie

1. Legionowo - ul. Schabowskiego 4

2. Ostrołęka - ul. Szwedzka 2a

3. Płock - Stary Rynek 14

4. Radom - ul. Struga 31

5. Siedlce - ul. Daszyńskiego 10

6. Warszawa - ul. Hoża 53, ul. ks. Kłopotowskiego 18

• województwo podkarpackie

1. Rzeszów - ul. Nizinna 30, ul. ks. Józefa Sondeja 7

2. Tarnobrzeg - ul. Jędrusiów 16

• województwo lubelskie

1. Zamość - ul. Żdanowska 12

Zobacz również: Zdjęcia dzieci leżakujących w przedszkolu na mrozie wstrząsają. Gdzie leży granica hartowania?