Pesymizm - jak dostrzegać pozytywy i nie poddawać się czarnej melancholii?

Pesymizm – jak się go pozbyć?

Czym jest pesymizm? Jak się go pozbyć? Te pytania zadają sobie liczne osoby. Pesymizm przejawia się przede wszystkim w dostrzeganiu tylko tego, co negatywne – złych stron życia, wszechobecnego cierpienia, przemijania, ubóstwa. Oprócz tego często idzie w parze z pejoratywnym postrzeganiem samego siebie. Pesymiści często są przekonani, że i tak się im nie uda, nie ma sensu się starać, nie warto podejmować żadnego wysiłku. Taka postawa zdecydowanie obniża jakość życia, a może wręcz prowadzić do poczucia utraty jakiegokolwiek jego sensu.

Jak zatem temu zapobiec? Na początek warto zacząć praktykować wdzięczność. Częściej dziękować za okazaną pomoc, dobre słowo. Również samemu sobie. Można pod koniec każdego dnia wypisać sobie to, co było w nim dobrego i budującego. Na początku będzie nam się to wydawało naciągane, ale z czasem wyrobimy w sobie nawyk, który umożliwi nam bardziej pozytywne spojrzenie na siebie i na innych.

Kolejnym krokiem jest aktywność fizyczna. Pesymiści często są niechętni jakiemukolwiek ruchowi, a endorfiny wydzielane w trakcie ćwiczeń są im naprawdę potrzebne. Można zacząć od pozornych banałów: częstszego chodzenia pieszo, rezygnacji z jeżdżenia windą, kilku ćwiczeń rozciągających o poranku. To naprawdę działa.

Warto też zrobić listę własnych mocnych stron. Jeśli mamy trudność w ich określeniu, można poprosić o pomoc kogoś bliskiego, zapytać znajomych. To wzmocni nasze poczucie własnej wartości.

A na koniec… zacznij delektować się życiem. To niezwykle trudne dla kogoś, kto przez cały czas jest spięty i widzi tylko negatywy, więc warto uczyć się tego od innych. Należy unikać osób narzekających, które nie potrafią cieszyć się chwilą. Stawiaj na kontakty z pogodnymi ludźmi, którzy zarażają pozytywną energią. Obserwuj, skąd bierze się u nich radość. Aby nauczyć się radosnego przeżywania życia najważniejszym krokiem jest zwolnienie tempa. Wyjście na spacer i zachwycanie się naturą. Skakanie w kałużach. Szalony i spontaniczny wypad za miasto. Odprężająca, niekoniecznie ambitna lektura. Odpuszczenie kolejnego obowiązku do wykonania. Wymaga to pracy, ale da się tego nauczyć.

Jeśli żadna z tych metod nie okaże się u Ciebie skuteczna, a pesymizm sprawia, że nie masz żadnej energii do działania i czujesz, że wpadasz w stany depresyjne, to konieczna może się okazać wizyta u specjalisty. Możliwe, że cierpisz na depresję i potrzebujesz profesjonalnej terapii bądź farmakoterapii. Lepiej tego nie lekceważyć.

Pesymizm – psychologiczne postawy

A jak definiuje pesymizm psychologia? Pesymizm psychologiczny jest skłonnością emocjonalną, która polega na koncentrowaniu się w każdej sytuacji na rozmaitych przejawach zła bądź ich zapowiedziach. W związku z tym osoba obciążana tego rodzaju pesymizmem cierpi z powodu często odczuwanego lęku oraz poczucia bezsilności.

Postawa stanowi formę zachowania albo obrania określonego stosunku względem osób, sytuacji bądź przedmiotów. Nie jest ona jednak niezmienna w osobowości. Może się zmieniać w zależności od oczekiwań otoczenia czy naszego nastroju w danym momencie.

Czy zatem pesymizmu można się poznać? Na pewno można nad nim pracować i dążyć do tego, by nie był on przesadzony. Natomiast całkowicie pozbycie się go, jeśli wiąże się on np. z naszym typem temperamentu (przykładowo melancholijnym) jest niemożliwe.

Pesymizm defensywny – co to znaczy?

Pesymizm defensywny (inaczej pesymizm obronny) objawia się jako obrona przed poczuciem szczęścia, wynikająca z obawy, że można je zbyt szybko utracić i rozczarować się. Pesymiści defensywni mają złudne poczucie kontroli, a przy tym działa u nich mnóstwo mechanizmów obronnych, które mają za zadanie ich chronić. Z obawy przed porażką osoby takie wolą dmuchać na zimne, obniżać oczekiwania, nastawiać się na niepowodzenia. Takie podejście jest charakterystyczne dla osób wyróżniających się skłonnością do perfekcjonizmu, a także niskich oczekiwań.

Rodzaje pesymizmu

Wyróżniamy kilka typów pesymizmu, wśród których znajdują się:

- pesymizm umiarkowany – pesymista umiarkowany to ktoś, kto posiada umiarkowanie negatywny stosunek do świata. Jego pejoratywne spojrzenie nie jest jednak na tyle wielkie, by przesłaniało mu całkowicie dobre strony życia i jego przyjemności,

- pesymizm ostrożny – pesymista ostrożny jest osobą, która do wszystkiego i wszystkich dookoła podchodzi w sposób nieufny, przez cały czas zachowując dużą kontrolę. Ludzie tacy są pozbawieni radości i spontaniczności, nie potrafią cieszyć się życiem. Na ogół unikają przyjemności, a w skrajnych przypadkach izolują się od innych ludzi,

- pesymizm defensywny – pesymista defensywny to człowiek, który obawia się szczęścia i poczucia zadowolenia. Od pesymisty ostrożnego odróżnia go fakt, że wierzy w szczęście, ale boi się, że momentalnie je utraci i ból po stracie będzie niemożliwy do zniesienia. W związku z tym pesymista defensywny studzi przeżywaną przez siebie radość, aby nie doświadczać zbyt mocnego rozczarowania, gdy szczęście odejdzie,

- pesymizm depresyjny – pesymizm w depresji jest postawą niebezpieczną i bardzo uciążliwą. To światopogląd pozbawiony jakiejkolwiek nadziei, obezwładniające poczucie braku sensu jakichkolwiek działań czy relacji. Nieleczony może prowadzić do samobójstwa.

Pesymista – cechy osobowości

Każdy typ człowieka posiada swoje określone, wyróżniające go na tle innych atrybuty – także pesymista. Cechy osobowości pesymisty to przede wszystkim:

- częsty smutek – pesymiści często się smucą, postrzegani są jako osoby posępne, poważne, niezbyt skłonne do zabawy, spontaniczności, podejmowania się aktywności,

- negatywny stosunek do siebie i do innych – często pesymizm rodzi się w wyniku negatywnych doświadczeń z innymi. Osoby poniżane przez bliskich lub rówieśników stają się nieufne i we wszystkich dookoła widzą potencjalne zło oraz zagrożenie,

- brak wiary w innych – ta cecha wiąże się z częstymi złymi przeczuciami,

- trudności z asertywnością – spora liczba pesymistów ma problem z mówieniem „nie”, przez co wykonuje czynności nawet wbrew swojej woli. Prowadzi to do poczucia frustracji, a także negatywnych myśli na własny temat,

- perfekcjonizm – pesymiści to często perfekcjoniści. Marzą o doskonałości we wszystkich dziedzinach, osiąganiu sukcesu, błyszczenia w towarzystwie. Stawianie sobie zbyt wysokich wymagań jest jednak źródłem silnego stresu, a ewentualne (nawet niewielkie) porażki prowadzą do poczucia rozpaczy,

- lękowość – źródłem pesymizmu jest także lęk. Osoby doświadczające we wczesnym dzieciństwie lęku bardzo często z czasem stają się pesymistami. Są ostrożni w kontaktach, wycofani, z góry nastawieni negatywnie, obawiający się nowych wyzwań,

- nadopowiedzialność – ta cecha częściej dotyczy kobiet. Sprawia, że odbierana jest radość życia, nasila się stres, zwiększają się lęki.

Realizm a pesymizm

Często w celu zamaskowania pesymizmu określa się siebie jako „realistę”. Czym różnią się te dwie postawy? Podczas gdy pesymista jest przekonany o tym, że wszyscy ludzie są źli i nieżyczliwi, realista przyznaje, że ludzie są bardzo różni i nigdy nie wiemy, na kogo trafimy. Pesymista z góry zakłada, że nic się nie uda, wszystko pójdzie źle; realista zaś jest świadomy tego, że bardzo dużo zależy od jego pracy włożonej w dane przedsięwzięcie oraz jego nastawienia. Pesymiści nie wierzą również w żadną sprawiedliwość; realiści wiedzą, że nie zawsze jest ona możliwa.

Lepiej być pesymistą czy realistą? Odpowiedź jest oczywista. Realizm pozwala na trzeźwą ocenę danej sytuacji, bez wyolbrzymiania w żadną stronę.