10 najczęstszych błędów komunikacyjnych – co zrobić, by ich uniknąć?

W tym artykule:

1. Komunikacja interpersonalna
2. 1. Niezrozumiałe komunikaty
3. 2. Krytykowanie i ocenianie
4. 3. Uleganie emocjom
5. 4. Brak poszanowania zdania innych
6. 5. Moralizowanie
7. 6. Zbyt duża liczba pytań
8. 7. Przeładowanie informacjami (szum informacyjny)
9. 8. Używanie niezrozumiałych słów i specjalistycznego słownictwa
10. 9. Brak uważności na swojego rozmówcę
11. 10. Brak szczerości w rozmowie

Komunikacja interpersonalna

Z pozoru może się wydawać, że w komunikacji z innymi ludźmi nie ma nic trudnego, w końcu robimy to codziennie. Jednakże jak się na tym głębiej zastanowimy, to zobaczymy, że często rozmowy te są nieskuteczne, nieefektywne i nie spełniają żadnej funkcji – nie pogłębiają relacji w życiu prywatnym, a także nie przybliżają nas do zamierzonego celu w życiu zawodowym. Dzieje się tak w głównej mierze dlatego, że tak naprawdę nie znamy podstawowych zasad komunikacji interpersonalnej – oczywiście, nie ma w tym nic złego, nie uczymy się ich w szkole, dlatego też – często nieświadomie – nieustannie popełniamy te same błędy komunikacyjne.

1. Niezrozumiałe komunikaty

Jednym z częstych błędów komunikacyjnych jest nieumiejętność właściwego formowania swoich myśli, przez co bywamy źle zrozumiani. Jak to się dzieje? Zapewne nie raz i nie dwa każdy z nas miał sytuację, w której powiedział coś (w swojej opinii brzmiącego neutralnie), a został za to skarcony. Oczywiście, może się zdarzyć tak, że to nasz rozmówca źle zrozumiał komunikat, jednakże częściej bywa tak, że to my w nieumiejętny sposób sformułowaliśmy swój przekaz. Kluczowy jest tu oczywiście właściwy dobór słów – nasz komunikat powinien być jasny i konkretny. Jeśli już dojdzie do sytuacji, w której nasz rozmówca źle zrozumiał to, co wyszło z naszych ust, to powinniśmy jak najszybciej wyjaśnić tę sytuację. W przeciwnym razie może to doprowadzić do katastrofy komunikacyjnej, w której jeden element pociągnie za sobą całą lawinę zdarzeń. Jest to równie niepożądane zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.

Obojętność w związku: jak ją pokonać? Sprawdź, co warto zmienić w relacji, gdy dopadła was obojętność

Obojętność w związku, choć bolesna, jest naturalnym stadium większości relacji, zdecydowanie jednak nie musi oznaczać ich rychłego końca. Jeśli twoje małżeństwo zdradza pewne objawy świadczące o tym, że pojawiła się w nim obojętność, to jest kilka rzeczy, w których powinnaś dowiedzieć się jak najszybciej. Przedstawiamy listę kroków, które możesz podjąć już dziś, aby naprawić swoją relację oraz polecamy książki o związkach, które mogą okazać się nieocenioną pomocą.

2. Krytykowanie i ocenianie

Kolejnym, bardzo poważnym błędem komunikacyjnym jest krytykowanie i ocenianie innych ludzi – ich zachowań, opinii czy też wyglądu. Jest to prawdziwa plaga naszych czasów, która niekiedy bywa nazywana hejtem (hejt to bezpodstawna krytyka). Warto uświadomić sobie, że krytykowanie kogoś w rozmowie – czy to pośrednio, czy bezpośrednio – nie sprzyja budowaniu relacji, a wręcz przeciwnie – jest dla nich destrukcyjne. Nawet jeśli nam się wydaje, że krytyka jest konieczna i nie pochwalamy czyjejś opinii czy zachowania, to zanim ją wyrazimy, zadajmy sobie pytanie: czy ktoś nas o nią prosił, z jaką intencją ją wypowiadamy. Warto jednak pamiętać, że krytyka ma różne oblicza i niekiedy jest konieczna np. w pracy (zwłaszcza konstruktywna w postaci feedbacku) czy też ze strony najbliższych. Dlatego też warto mieć wyczucie w tej kwestii, a jeśli nie mamy pewności, czy możemy kogoś skrytykować, to lepiej się powstrzymajmy, ponieważ możemy zepsuć swoją relację.

3. Uleganie emocjom

Jak powszechnie wiadomo emocje są niekiedy najgorszym doradcą i potrafią zepsuć naprawdę dobre i długie relacje. Pod wpływem silnych i negatywnych emocji możemy powiedzieć „za dużo”. Co więcej, często sprawiają, że mówimy nie do końca to, co faktycznie mamy na myśli, a jedyne co nam przyświeca to chęć sprawienia komuś przykrości bądź udowodnienie swojej racji. Dlatego też, jeśli czujemy, że czyjeś słowa bądź zachowanie wyzwala nas negatywne emocje, to lepiej dać sobie przestrzeń na ich przeżywanie i podjąć próbę rozmowy po ich ostudzeniu.

4. Brak poszanowania zdania innych

Bardzo poważnym błędem komunikacyjnym, stanowiącym preludium do wielu konfliktowych sytuacji, jest brak poszanowania zdania innych. Dotyczy to wielu kwestii – od tych bardzo błahych po te znacznie poważniejsze, jak np. poglądy polityczne czy też wyznanie religijne. W takiej sytuacji prawdziwym problemem jest to, że nie akceptujemy, że ktoś może myśleć inaczej niż my i mieć w życiu inne priorytety. Oczywiście nie oznacza, że w ogóle nie należy rozmawiać na tematy drażliwe takie jak np. polityka, jednakże – chcąc prowadzić merytoryczną rozmowę – należy pamiętać o nieuleganiu emocjom oraz szanowaniu zdania innych. To bardzo ważne cechy dobrej komunikacji.

5. Moralizowanie

Pouczanie najczęściej kojarzy nam się ze starszym pokoleniem – nasze mamy i babcie często udzielają nam, nie do końca pożądanych, rad, co bywa niekiedy bardzo irytujące. Niestety, bardzo często sami wpadamy w pułapkę moralizowania innych, co stanowi poważny błąd komunikacyjny. Mowa tu w szczególności o zwrotach, które zaczynają się od słowa: „Powinnaś/Powinieneś…”, „Należy…”, „Musisz…”. Dlaczego jest to niewskazane? Przede wszystkim nie znamy perspektywy drugiej osoby, nie wiemy, czy życzy sobie ona naszych rad, a także czy w ogóle mamy takie prawo. Co istotne, sporo osób uważa, że pouczanie sprawia, że stawiamy siebie w pozycji lepszej, co nie wpływa dobrze na budowanie relacji interpersonalnych. Poza tym udzielanie rad może być niebezpieczne, o czym niestety często zapominamy – w ten sposób ponosimy współodpowiedzialność za daną decyzję.

6. Zbyt duża liczba pytań

To poważny błąd komunikacyjny, który popełniamy w rozmowie z dziećmi. Nie traktujemy ich jako równorzędnych partnerów do rozmowy (co niekiedy bywa uzasadnione) i mamy tendencję co zadawania im zbyt wielu pytań – „jak było w szkole”, „co dzisiaj robiliście”, „jaką ocenę dostałeś”. Bywa to bardzo męczące, a także stresujące – dziecko może mieć wrażenie, że jest przepytywane i oceniane. Duże znaczenie ma to, w jaki sposób zadajemy te pytania i o jakie kwestie pytamy – lepiej jeśli rzeczy, które nas interesują, wyjdą przypadkowo podczas rozmowy, aniżeli zmusimy swoją pociechę do natychmiastowej odpowiedzi. Ten błąd komunikacyjny popełniamy również w rozmowie z osobami dorosłymi, przez co nasze zachowanie może zostać uznane za natarczywe.

7. Przeładowanie informacjami (szum informacyjny)

Jednym z błędów komunikacyjnych popełnianych m.in. w środowisku zawodowym jest próba przekazania zbyt wielu informacji w zbyt krótkim czasie. Może wywołać to chaos informacyjny, doprowadzić do zamętu, a także sprawić, że dana osoba nie zrozumie nic z tego, co chcieliśmy jej przekazać. Tego błędu można stosunkowo łatwo uniknąć, np. poprzez uważność na drugą osobę, jej potrzeby i reakcję. Jeśli coś komunikujemy, a jest to np. trudna kwestia, to warto spytać naszego rozmówcę, jak się czuje z tym tematem, co o nim myśli, czy ma jakieś pytania, czy chciałby nieco poszerzyć swoją wiedzę.

8. Używanie niezrozumiałych słów i specjalistycznego słownictwa

Częstym błędem komunikacyjnym, popełnianym przede wszystkim na polu zawodowym (ale nie tylko) jest niedostosowywanie języka do swojego rozmówcy. Może się to przejawiać używaniem niezrozumiałych zwrotów czy też stosowaniem żargonu specjalistycznego. Z całą pewnością nie sprzyja to wzajemnemu zrozumieniu i budowaniu relacji czy to na polu zawodowym, czy też prywatnym. Dlatego powinniśmy wystrzegać się tego i używać łatwiejszych synonimów specjalistycznego słownictwa.

9. Brak uważności na swojego rozmówcę

Kolejnym poważnym błędem komunikacyjnym jest brak uważności i koncentracji podczas rozmowy. Częste rozpraszanie, korzystanie z telefonu czy też niesłuchanie tego, co mówi nasz rozmówca jest wyrazem braku szacunku wobec niego. Jest to nie tylko niegrzeczne, ale również lekceważące. Przejaw braku uważności może być niekiedy nieco zakamuflowany i przybierać formę niezainteresowania tym, co ma do powiedzenia nasz rozmówca.

10. Brak szczerości w rozmowie

Szczerość jest fundamentem niemal każdej relacji – zawodowej, koleżeńskiej czy rodzinnej. Dlatego też nie powinniśmy bać się mówić o tym, co czujemy, na czym nam zależy itp. Szczególnie istotne jest komunikowanie o różnych stanach emocjonalnych np. o tym, że coś sprawiło nam przykrość, że jesteśmy źli, smutni bądź zawiedzeni, itp. Nie musimy się również bać mówienia o emocjach w życiu zawodowym, np. w relacji ze swoim szefem. Jednakże w takim przypadku powinniśmy pamiętać o odpowiednim doborze słów.