Wielkanoc
Wielkanoc jest najstarszym i jednocześnie najważniejszym świętem chrześcijańskim. Zgodnie z obrządkiem w Wielki Piątek Kościół umiera razem z Chrystusem, by następnie zmartwychwstać w Niedzielę Wielkanocną. To jedno z nielicznych świąt, którego data jest "ruchoma": wypada zawsze w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Obchodzimy ją więc między 22 marca a 25 kwietnia.
Tradycje i zwyczaje wielkanocne
Ze Zmartwychwstaniem Pańskim wiążą się wypracowane przez wieki tradycje i zwyczaje wielkanocne. Niektóre z nich mają swoje korzenie aż w starożytności i zostały jedynie zaadaptowane do religii chrześcijańskiej. Wielkanoc to nie tylko pisanki i baranki. Co jeszcze się z nią wiąże?
Zwyczaje wielkanocne na świecie
Tradycyjny Lany Poniedziałek w Czechach ma zupełnie inny wymiar niż w Polsce. Chłopcy odwiedzają koleżanki w domach, a one oblewają ich wodą. Wtedy chłopcy smagają je pomlazkami, czyli młodymi wierzbowymi gałązkami splecionymi w warkocze. Dziewczyny wyrzucają ich do strumyków lub wanien z wodą. Na koniec na pomlazkach na znak zgody wiązane są kokardki z karbowanej bibułki.
We Włoszech nikt nie pomyśli o mazurku jako o tradycyjnym ciastem wielkanocnym. Dla Włochów jest nim colomba, czyli gołębica. Od polskich zwyczajów wielkanocnych mieszkańców południa Europy odróżnia też menu, na które składają się przystawka złożona z plasterków salami i jajka na twardo oraz danie główne przygotowane z baraniny lub jagnięciny. Włosi nie znają zwyczaju święcenia pokarmów, a symbolem Świąt Wielkanocy jest dla nich przede wszystkim baranek.
Jedne z najweselszych zwyczajów wielkanocnych na świecie ma Meksyk. Niedzielę Zmartwychwstania świętuje się do późnej nocy, a towarzyszą temu pokazy sztucznych ogni, zabawy w wesołych miasteczkach. Co ciekawe, tradycyjne potrawy kupuje się... w ulicznych budkach!
Zwyczaje wielkanocne w Polsce
Tradycyjnych zwyczajów wielkanocnych nie brakowało także w dawnej Polsce. Obchody Świąt zaczynało się w Niedzielę Palmową, która jest początkiem Wielkiego Tygodnia. Od tego dnia aż do końca świąt gospodynie miały zakaz pieczenia chleba. Złamanie go miało ściągnąć na wieś suszę. Gospodyni przyłapana na tym "wykroczeniu" była wraz ze swoimi garnkami wrzucana do pobliskiej wody.
Okres postu poprzedzający Wielkanoc oznaczał wykluczenie z codziennego menu nie tylko mięsa, ale także nabiału oraz cukru. Jedzono właściwie wyłącznie żur i śledzie. W Wielki Piątek, na koniec postu, z radością urządzano pogrzeb żuru i śledzia zakopując je w przygotowanym wcześniej dole.
Zapomnianym już zwyczajem kultywowanym w okresie poprzedzającym Wielkanoc jest topienie Judasza. Młodzież ciągnęła słomianą kukłę przez całą wieś, by na koniec wrzucić ją do wody. Na koniec obrzucano ją kamieniami do momentu aż zatonęła.
Choć opisane zwyczaje nie zachowały się do dziś, przetrwało wiele tradycji związanych z dekoracją stołu na Wielkanoc. Kolorowe pisanki symbolizują rodzące się życie, baranek wielkanocny to symbol męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Zajączek natomiast jest kojarzony z nadchodząca wiosną.
