Zespół Aspergera: coraz więcej dzieci się z tym zmaga!

Zespół Aspergera: co to za choroba?

Zespół Aspergera (ZA) jest jednym z zaburzeń należących do grupy zaburzeń ze spektrum autyzmu. Nie jest chorobą, lecz zaburzeniem neurorozwojowym. Nie ma na niego leków, ani nie mówi się o wyleczeniu z niego, lecz o poprawie funkcjonowania w poszczególnych sferach życia. Układ nerwowy osób z zespołem Aspergera w niektórych obszarach działa inaczej niż u większości populacji, co za tym idzie inaczej przetwarzają i interpretują oni informacje - bodźce płynące z otoczenia. Zespół Aspergera występuje znacznie częściej u chłopców niż u dziewczynek. Coraz częściej jednak naukowcy skłaniają się ku teorii, że przewaga płci męskiej w diagnozie może być związana z tym, że dziewczynki z zespołem Aspergera mogą prezentować odmienne wzorce zachowań niż chłopcy z zespołem Aspergera, często bardziej subtelne i mniej „widowiskowe”. Nie jest prawdą również, że zespół Aspergera spowodowany jest błędami w wychowaniu. Takie poglądy są stygmatyzujące dla rodziców, którzy nie są winni tego, że ich dziecko ma zespół Aspergera. Problemem może się jednak okazać niewystarczające lub zbyt późne wsparcie w procesie rehabilitacji takiego dziecka.

Zespół Aspergera: objawy

1. brak opóźnionego rozwoju mowy i funkcji poznawczych

- dzieci zaczynają mówić przed drugim rokiem życia, a około 3 roku posługują się zdaniami

- występowanie umiejętności praktycznych, zachowań adaptacyjnych zgodnych z normami dla dziecka w pierwszych trzech latach życia

- inteligencja w normie, niekiedy ponadprzeciętna

2. trudności komunikacyjne przy często zaawansowanych jak na swój wiek umiejętnościach językowych :

- skupianie się podczas rozmowy na interesującym dla siebie temacie, przy jednoczesnymbraku zainteresowania opinią drugiej strony, jej emocjami, potrzebami

- konkretyzm wypowiedzi - mówienie tego, co dokładnie się myśli; trudność z odczytywaniem ironii, metafor i porównań

- przekonanie o tym, że tylko ich własny punkt widzenia jest prawdziwy, trudność z przyjmowaniem innej perspektywy

- przerywanie innym ich wypowiedzi

- wtrącanie wątków niezwiązanych z aktualnym tematem

- trudność z rozpoczęciem, podtrzymaniem i zakończeniem rozmowy

- niekiedy niedostosowanie intonacji, tonu głosu, akcentu do wypowiedzi

- trudność z utrzymaniem komfortowego/bezpiecznego kontaktu z druga osobą - zbyt bliskie przebywanie obok rozmówcy, bądź utrzymywanie za dużego dystansu, wpatrywanie się w drugą osobę lub nieutrzymywanie z nią kontaktu wzrokowego

3. trudności w nawiązywaniu satysfakcjonujących relacji

- dzieci z zespołem Aspergera znacznie lepiej czują się w grupie osób młodszych od siebie, bądź starszych

- utrzymanie relacji partnerskiej z rówieśnikami zostaje utrudnione przez problemy z empatią oraz wyrażaniem i odczytywaniem emocji własnych i drugiej osoby; relacje zaburza również nadmierna bezpośredniość w wygłaszaniu własnych opinii, które mogą urazić drugą osobę

4. łatwowierność - niektóre osoby z zespołem Aspergera ze względu na to, że same mówią to co myślą, są przekonane, że inne osoby przekazują im tylko prawdziwe informacje; sytuacje te mogą być potencjalnie niebezpiecznie dla nich poprzez nadużycia ze strony innych
5. nadmierne usztywnienie, zachowania stereotypowe

- specyficzne , ograniczone zainteresowania

- sztywne trzymanie się ustalonych reguł i zasad

- trudności z przystosowaniem się do zmian, akceptacją nowości

- niekiedy ograniczony, wąski wachlarz stosowanej diety

Zespół Aspergera: co może cię jeszcze zaskoczyć

Często u dzieci z zespołem Aspergera mogą pojawiać się dodatkowe problemy:

- niezgrabność ruchowa - m.in. problemy z koordynacją, równowagą, zręcznością manualną, trudność z powtarzaniem sekwencji ruchów lub czynności, trudności z pisaniem, nieprawidłowy chwyt

- kłopoty wynikające z zaburzeń integracji sensorycznej (wzmożona bądź obniżona wrażliwość na bodźce - dźwięk, światło, zapach, dotyk)

- trudności w rozumieniu i przestrzeganiu zasad gier zespołowych

- deficyty uwagi (m.in. trudności z koncentracją, szybkie rozpraszanie się, trudności ze skupieniem się, niekończenie zadań, trudność z organizacją pracy, gubienie rzeczy, zapominanie)

Zespół Aspergera: niezwykłe zdolności u dzieci

Dzieci z zespołem Aspergera cechują niezwykłe umiejętności:

- specyficzne uzdolnienia - głęboka wiedza na intersujący je temat, niekiedy wykraczająca poza ich wiek rozwojowy

- pamięć wzrokowa - zdolność do zapamiętywania faktów, dat, szczegółów

- twórczość - kreatywność w rozwiązywaniu zadań, niekiedy zdolności plastyczne, muzyczne

- umiejętność porządkowania, systematyzowania

- bogaty zasób słownictwa

Podane trudności osób z zespołem Aspergera są zbiorem wszystkich możliwych cech i nie jest konieczne spełnienie ich wszystkich, aby stwierdzić u dziecka zespół Aspergera. To samo dotyczy wspomnianych mocnych stron dzieci. Należy pamiętać, że nie ma dwóch takich samych osób z zespołem Aspergera. Nie można na podstawie zachowania jednej z nich wnioskować, że każde dziecko z zespołem Aspergera powinno mieć taki sam sposób funkcjonowania. Objawy, które występują u jednej osoby, mogą nie pojawić się u drugiej lub mogą mieć mniejsze, czy też większe nasilenie. Wspominana indywidualność dotyczy również ustalania planów terapii. Nie ma jednej skutecznej metody, która poprawiałaby funkcjonowanie osoby z zespołem Aspergera, dlatego tak ważne jest kompleksowe poznanie sposobu funkcjonowania dziecka i dopasowanie najlepszej dla niego strategii wsparcia.

Zespół Aspergera: zaburzenia współwystępujące

Często z zespołem Aspergera współwystępują inne zaburzenia, m.in. zachowania opozycyjno-buntownicze, ADHD, zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, tiki, moczenie mimowolne, bezsenność. Warto mieć to na uwadze, aby objąć dziecko odpowiednim wsparciem - adekwatnym do jego potrzeb. Niekiedy do terapii włączana jest farmakologia, jednak nie jest ona podstawą terapii osób z zespołem Aspergera. Najczęściej lęki wprowadzane są w sytuacji współwystępowania z zespołem Aspergera innych zaburzeń.

Zespół Aspergera: gdzie szukać pomocy?

Jeżeli niepokoi cię zachowanie twojego dziecka warto skonsultować swoje obawy z psychologiem dziecięcym. Jeżeli psycholog w trakcie spotkań zaobserwuje zachowania, które świadczyłyby o cechach zespołu Aspergera, na pewno skieruje cię na diagnozę do lekarza psychiatry. Niekiedy, aby zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie potrzebna jest również konsultacja u logopedy i terapeuty integracji sensorycznej. Im szybciej problem dziecka jest rozpoznany, tym szybciej może uzyskać ono odpowiednią pomoc. Odpowiednio zarysowany i przede wszystkim konsekwentnie wdrażany plan kompleksowego wsparcia jest w stanie w ogromnym stopniu poprawić funkcjonowanie poznawcze, społeczne oraz emocjonalne dziecka, a co za tym idzie jego jakość życia.