Zdrowie spod igły
W kalendarzu szczepień, oprócz obowiązkowych znajdują się także te tylko „zalecane”. Nie znaczy to wcale, że są mniej ważne od tych pierwszych – o nich również warto pamiętać!
- Rodzice
Dlaczego niektóre szczepienia są obowiązkowe, a inne „tylko” warto zrobić? Bo państwa nie stać na finansowanie wszystkich. Pokrywa więc koszty tylko części z nich, a pozostałe rodzice mogą wykupić w przychodni lub aptece (na receptę). Niektóre płatne szczepionki powinny otrzymać wszystkie dzieci. Inne zaleca się tylko szczególnej grupie maluchów.
Przegląd szczepień zalecanych
Grypa
Powikłaniem tej groźnej, występującej sezonowo choroby, może być zapalenie oskrzeli, płuc, ucha czy zatok. Grypa łatwo się rozprzestrzenia, więc szczepienie zaleca się zwłaszcza tym dzieciom, które chodzą do żłobka, przedszkola lub szkoły, są mało odporne albo cierpią na choroby przewlekłe (np. astmę, schorzenia nerek). Ponieważ w kolejnych sezonach atakuje nowy typ wirusa, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opracowuje co roku nową szczepionkę. Dzieci można szczepić od 6. miesiąca życia. Malcom do 7 lat, które są szczepione pierwszy raz, podaje się szczepionkę w dwóch dawkach, w odstępie 4 tygodni. Cena: ok. 30 zł za dawkę.
Haemophilus influenzae typu B
Zakażenie tą bakterią (w skrócie Hib) jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci do 5 lat. Może wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, płuc albo nagłośni. Dobrze by było, gdyby szczepionką tą zostały objęte wszystkie dzieci, a zwłaszcza te, które uczęszczają do żłobka czy przedszkola. Obecnie prawo do bezpłatnego szczepienia mają maluchy z rodzin wielodzietnych (powyżej drugiego dziecka). Może wkrótce szczepionka trafi do obowiązkowego kalendarza szczepień – jak w większości krajów europejskich. Jeżeli szczepienia rozpoczynają się w 2. miesiącu życia, podaje się 4 dawki razem ze szczepieniami z obowiązkowego kalendarza. Jeżeli w 6. miesiącu, to wystarczą 3 dawki. A po ukończeniu roku tylko jedna. Cena: 35–50 zł za dawkę.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A
...(w skrócie wzw A), inaczej nazywane żółtaczką pokarmową. Ta „choroba brudnych rąk” szybko rozprzestrzenia się zwłaszcza w dużych skupiskach dzieci. Nic dziwnego, skoro można się nią zarazić np. pijąc z jednego kubeczka, jedząc niemyte owoce i wspólną kanapkę lub korzystając z tej samej toalety… Szczepić można dzieci, które ukończyły rok. Podaje się dwie dawki w odstępie 6-12 miesięcy. Cena: ok. 100 zł za dawkę.
Ospa wietrzna
To choroba zakaźna o łagodnym przebiegu. Szczepionkę zaleca się zwykle dzieciom przewlekle chorym (np. na astmę). Można szczepić maluchy od 9. miesiąca życia. Dziecku, które ma 12 lat wystarczy 1 dawka. Cena: ok. 150 zł za dawkę.
Kleszczowe zapalenie mózgu
To wirusowa choroba przenoszona przez kleszcze. Szczepionkę zaleca się zwłaszcza malcom mieszkającym na terenach, gdzie pajęczaki te często występują. Można szczepić maluchy, które ukończyły rok. Szczepionkę podaje się w trzech dawkach. Pierwszą przed sezonem, drugą już po 1-3 miesiącach, a trzecią – po 9-12 miesiącach. Możliwy jest też przyspieszony tryb szczepienia – wtedy dziecko zdobywa odporność po 3-4 tygodniach. Żeby była ona trwała, po 3 latach należy podać tzw. szczepionkę przypominającą, a kolejne dawki podawać co 3-5 lat (w zwykłym i w przyspieszonym trybie szczepień). Cena: 40–60 zł za dawkę.
Streptococcus pneumoniae
Bakteria ta często atakuje dzieci, wywołując m.in. zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, ucha środkowego lub posocznicę. Szczepionkę zaleca się tym malcom, które cierpią na choroby przewlekłe (np. serca, płuc, nerek), cukrzycę czy zaburzenia odporności. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek. Różnią się zarówno okresem, w którym mogą być dziecku podawane, jak i ceną. Jedną szczepionkę (tzw. skoniwaną) można podawać maluchom już od 2. miesiąca życia. Cena: ok. 250 zł. Drugą (tzw. polisacharydową) można podawać dzieciom, które ukończyły dwa lata. Cena: ok. 50 zł.
Neisseria meningitidis z grupy C
Bakterie te (nazywane meningokokami) wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Szczepionkę zaleca się przede wszystkim dzieciom przewlekle chorym oraz tym, które mają problemy z prawidłowym funkcjonowaniem śledziony. Można nią szczepić dzieci od 2. miesiąca życia – wówczas potrzebne są 3 dawki. Jeśli szczepienie zaczyna się po pierwszym roku życia dziecka, wystarczy tylko jedna dawka. Cena: ok. 120 zł.
Jedno ukłucie zamiast trzech?
W 2. miesiącu życia, na przełomie 3. i 4. oraz w 5. miesiącu malec dostaje w tym samym dniu dwie szczepionki. Musi być więc ukłuty dwa razy. Decydując się na dodatkowe szczepienie (np. przeciwko bakterii Haemophilus influenzae typu B), „dokładamy” niemowlęciu trzecie ukłucie: malec dostaje zastrzyki w obie nóżki i w ramię. Aby złagodzić ból i towarzyszący mu stres, a dodatkowo podać dziecku świetną, tzw. bezkomórkową szczepionkę przeciw krztuścowi,możesz kupić w przychodni szczepionkę 5 w 1 (lub nawet 6 w 1). Potocznie nazywa się je „kombajnami”. Ich wielką zaletą jest to, że są bezpieczniejsze niż szczepionki pojedyncze. Wadą natomiast – zdecydowanie wyższa cena.
Mamy pytają...
Słyszałam niedawno, że niektóre szczepienia mogą być groźne dla dziecka, np. powodują autyzm. Czy to prawda?
Nie ma żadnych badań potwierdzających taką teorię! Są natomiast dowody na to, że szczepienia dają wiele korzyści. Choroby zakaźne są z pewnością większym zagrożeniem dla zdrowia dziecka niż szczepienia przeciwko nim!
Czy szczepionki zalecane to nie za wielkie obciążenie dla organizmu dziecka? Przecież maluchy dostają już stosunkowo dużo szczepionek obowiązkowych.
Rzeczywiście, zwłaszcza w 1. roku życia niemowlęta uodparnia się przeciwko wielu chorobom. Dlatego też decyzję o szczepieniach dodatkowych podejmuje pediatra po konsultacji z rodzicami. Ponadto, nie zaleca wszystkich, a tylko te szczepionki, które najbardziej będą służyć konkretnemu dziecku. Oczywiście, decydując się na dodatkowe szczepienia, zawsze trzeba zachować zdrowy rozsądek. Przesada zawsze szkodzi.