Jak budować poczucie własnej wartości u dziecka? Podpowiada doświadczony psychoterapeuta

Dziecko, aby prawidłowo się rozwijać potrzebuje czuć od pierwszych chwil swojego życia, że jest chciane, kochane i akceptowane. Żeby czuło się wartościowe musi czuć, że jest ważne dla swoich rodziców, aby czuło się pewne musi najpierw mieć pewność, że osoby, które się nim opiekują są godne jego zaufania i potrafią odpowiedzieć na jego potrzeby.

Rodzic powinien odpowiadać na komunikaty dziecka, zaspokajać potrzeby fizjologiczne i emocjonalne dziecka, okazywać troskę i zainteresowanie. Akceptować etap rozwoju, na którym aktualnie znajduje się dziecko i dostosowywać do tego swoje oczekiwania i wymagania. Stwarzać okazję do tego, by dziecko mogło podejmować własne wybory przy jednoczesnej akceptacji i poszanowaniu jego wyborów. Uważnie słuchając dziecka, dajemy mu odczuć, że to co mówi i wyraża jest dla nas ważne i interesujące.

Poczucie wartości u dziecka tworzy się na podstawie tego, jak dziecko myśli o sobie, jak się czuje oraz w jaki sposób się zachowuje. Poczucie te tworzy się w kontekście tego, jak dziecko obserwuje i rozumie poczynania innych ludzi. To, w jaki sposób osoby w najbliższym otoczeniu dziecka wypowiadają się oraz traktują innych ludzi będzie kluczowe dla sposobu rozumienia ludzi i świata przez dziecko.

Potrzeby emocjonalne dziecka są uniwersalne i należą do nich:

Bezpieczne przywiązanie (składa się na nie: poczucie bezpieczeństwa, stabilności, uwagi, miłości i akceptacji ze strony innych ludzi).
Autonomia, kompetencja i poczucie tożsamości (wiedza na temat tego kim i jaki jestem oraz w czym jestem dobry).
Wolność wyrażania potrzeb i emocji (swoboda i możliwość wyrażania emocji bez ich osądzania i wartościowania).
Spontaniczność, radość, zabawa (kreatywne i twórcze podejście do zabawy).
Realistyczne granice (wiedza dziecka na temat jego granic oraz akceptacja i poszanowanie granic, które stawiają inni ludzie)

Dzieci, jak wiemy są doskonałymi obserwatorami naszego najbliższego otoczenia. Najskuteczniej przyswajają wiedzę na podstawie obserwowania i naśladowania innych ludzi (modelowanie). Dziecko szukając odpowiedzi na to, jak się zachować w danej sytuacji będzie naśladowało swojego rodzica. Jeśli rodzic akceptuje siebie, daje sobie prawo do popełniania błędów, ucząc się i wyciągając wnioski na podstawie własnych zachowań, daje przykład swojemu dziecku do naśladowania.

Przejawiając otwartą postawę w mówieniu o swoich sukcesach, dążeniach a także porażkach pokazujemy dziecku, że są różne momenty, etapy zdobywania doświadczenia i każdy z tych etapów jest ważny, pełni jakąś rolę. Obdarzając innych ludzi komplementami a także potrafiąc przyjmować komplementy od innych, pokazujemy nasze poczucie własnej wartości. Swobodnie wyrażając i przyjmując uczucia pokazujemy, że stanowią one ważną i potrzebną część naszego życia.

Tamara Woźniak - psycholog, psychoterapeuta Ośrodek CENTRUM