Leczenie kanałowe – na czym polega endodoncja? Czy zawsze konieczne jest zatrucie zęba?

W tym artykule:

1. Leczenie kanałowe zęba – na czym to polega?
2. Kiedy leczenie kanałowe jest konieczne?
3. Leczenie kanałowe – przebieg krok po kroku
4. Leczenie kanałowe – zatrucie zęba
5. Czy leczenie kanałowe boli?
6. Ból zęba po leczeniu kanałowym – czy to normalne?
7. Ile trwa leczenie kanałowe?
8. Czy leczenie kanałowe w ciąży jest bezpieczne?
9. Leczenie kanałowe zęba – cena i czas trwania

Leczenie kanałowe zęba – na czym to polega?

Leczenie kanałowe często inaczej nazywane jest leczeniem endodontycznym. W wielu wypadkach jest to jedyne rozwiązanie dla bolącego zęba. Do leczenia kanałowego zęba stomatolog decyduje się w ostateczności, gdy dochodzi do zapalenia miazgi zęba, czyli wewnętrznej jego części. Sam proces leczenia kanałowego opiera się na usunięciu zmienionej chorobowo miazgi z kanałów i komory, a następnie wypełnienie go odpowiednią substancją, która zapewni utrzymanie zęba w odpowiednim zdrowiu. Wypełniacz uniemożliwia namnażanie się bakterii i uszczelnia ząb przed wdarciem się do środka bakterii.

Leczenie kanałowe, czy inaczej leczenie endodontyczne, to bardzo skuteczna metoda usuwania miazgi z kanałów zęba. Miazga jest tkanką wypełniającą wnętrze zęba. Kiedy pojawi się w niej stan zapalny, odczuwamy dotkliwe objawy, takie jak olbrzymi ból czy obrzęk. Środki farmakologiczne mogą jedynie je chwilo uśmierzyć. Aby pozbyć się problemu, konieczne jest otwarcie i oczyszczenie chorego zęba.

Leczenie kanałowe polega na starannym oczyszczeniu wnętrza zęba z zakażonej miazgi. Usuwa się zawartość zarówno komory, jak i kanałów. Jest to kluczowy etap procedury, podczas którego konieczne jest pozbycie całej zakażonej tkanki i wszelkich bakterii. Aby ułatwić sobie pracę, stomatolog nieco poszerza kanały. Następnie wprowadza do nich narzędzia o średnicy mniejszej niż 1 mm. Po usunięciu miazgi wnętrze zęba jest płukane roztworem, która ma za zadanie zabicie wszystkich bakterii.

Końcowy etap leczenia kanałowego rozpoczyna się od osuszenia kanałów. Dopiero potem zostają one wypełnione materiałem (najczęściej gutaperką), który szczelnie je zamyka oraz zapobiega rozwojowi bakterii. Po zamknięciu kanałów korona zęba jest wypełniana materiałem kompozytowym lub koroną protetyczną. W ten sposób ząb zostaje zabezpieczony, a procedura zakończona.

Kiedy leczenie kanałowe jest konieczne?

Leczenie kanałowe jest konieczne, gdy dochodzi do zapalenia miazgi zęba. Taki ząb najczęściej jest już od dłuższego czasu uszkodzony – szczególnie szkliwo, a później również wewnętrzna część czyli właśnie miazga zęba. Proces ten następuje powoli, dlatego chodząc regularnie do dentysty możemy na bieżąco kontrolować stan uzębienia i wszelkie uszkodzenia szkliwa oraz reagować zanim będzie koniecznie korzystanie z leczenia kanałowego zęba. Gdy jednak zaniedbamy wizyty u dentysty, wówczas najczęściej odczuwamy silny ból, a także nadwrażliwość na zmianę temperatury – jedząc najczęściej zimne posiłki np. lody, a także na słodkie. Jeśli podobne objawy występują u ciebie warto zgłosić do najbliższego gabinetu stomatologicznego.

– Bólu zęba nie można bagatelizować. Bakterie zainfekowały tkanki i choroba może się pogłębiać. W tym, że ząb sam przestanie boleć jest ziarenko prawdy. Tak się dzieje, gdy nerwy ulegną zniszczeniu, ale – wbrew pozorom – infekcja trwa nadal. To bardzo niebezpieczne. Jak najszybciej zgłośmy się do gabinetu. Dentysta oczyści ząb, założy odpowiednie leki i wypełni kanały korzeniowe. Na tak przygotowanym zębie, możemy odbudować koronę – przestrzega lek. stom. Aleksander Gajos, endodonta z Dentim Clinic Medicover w Katowicach.

Leczenie kanałowe – przebieg krok po kroku

Leczenie kanałowe zębów to kilkustopniowy proces w którym ostateczną decyzją co do przebiegu podejmuje zawsze lekarz dentysta. Jednak uogólniając leczenie kanałowe możemy podzielić na kilka etapów.

• Przed rozpoczęciem całego zabiegu wykonuje się zdjęcie RTG zęba by ocenić jak zaawansowane są zmiany i jak wyglądają kanały.
• Następnie stomatolog zaczyna od otwarcia komory zęba – nawierca szkliwo zęba w miejscu zmienionym i następnie usuwa żywą lub martwą miazgę zęba. Gdy nie doszło jeszcze do martwicy miazgi najczęściej cały proces wykonuje się pod znieczuleniem miejscowym.
• Następnie następuje tzw. opracowanie kanału czy kanałów zęba. W zależności od tego jaki ząb jest aktualnie leczony to możemy mieć do czynienia z jednym lub z kilkoma kanałami, które podobnie jak we wcześniejszym etapie trzeba usunąć z nich miazgę i odpowiednio je poszerzyć. Kanały najczęściej przepłukuje się dodatkowo podchlorynem sodu, który ma zadanie odkazić wnętrze zęba, tak by nie doszło do ponowne nadkażenia.
• W kolejnym etapie suszy się kanały, a następnie wypełnia materiałami biozgodnymi. Proces ten ma na celu zamknięcie światła kanału by w przyszłości do jego wnętrza nie wnikały bakterie i inne czynniki, które szkodziłyby zębowi. Materiały biozgodne to takie, które będą obojętne dla naszego organizmu, a z drugiej strony będą na tyle odporne na działanie czynników zewnętrznych, by nie doszło do ponownego zapalenia. W tym przypadku najczęściej stosuje się gutaperkę, która od wielu lat jest stosowana w stomatologii, dodatkowo łączy się nią z żywicami epoksydowymi, które mają za zadanie uszczelnić ząb.
• Ostatnim etapem jest odpowiednie uformowanie korony zęba tak by funkcjonalnie i wizualnie najbardziej przypominał zdrowy ząb. Na pierwszy rzut oka dobrze wyleczony ząb kanałowo nie różni się wizualnie od zdrowych zębów.

Leczenie kanałowe – zatrucie zęba

Zatrucie zęba to procedura przeprowadzana przed rozpoczęciem leczenia kanałowego. W stomatologii stosowane jest również określenie dewitalizacja miazgi. Jej celem jest doprowadzenie do obumarcia miazgi, stąd też nazwa zabiegu. Aby zatruć zęba stomatolog otwiera koronę zęba, a następnie w jego jamie umieszcza preparat z paraformaldehydem. “Trucizna” działa stopniowo, więc musi pozostać w kontakcie z miazgą przez około 2 tygodnie. Czasami konieczne może być kilkukrotne powtarzanie tej procedury. Preparat zostaje zamknięty pod opatrunkiem tymczasowym, które zabezpiecza nas przed jego wydostaniem się poza zęba.

Zatrucie zęba oznacza więc jego uśmiercenie. Tak naprawdę nie przedłużamy jego życia, ale odsuwaniu w czasie jego usunięcie. Wiele lat temu, kiedy stomatologia nie była jeszcze na tak zaawansowanym poziomie, taki ząb z chorą miazgą zostałby od razu wyrwany. Dzisiaj na szczęście możemy przez długi czas uniknąć braku w uzębieniu.

Jednocześnie należy podkreślić, że zatrucie zęba przed leczeniem kanałowym nie jest koniecznością. Według aktualnej wiedzy stomatologicznej lepszym (choć nie zawsze możliwym) rozwiązaniem jest ekstyrpacja, czyli usunięcie miazgi bez jej zatruwania. Wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym tuż przed leczeniem kanałowym. Oznacza to, że cała procedura odbywa w trakcie tylko jednej wizyty u stomatologa. Ze względu na toksyczność preparatów do dewitalizacji zęba, ekstyrpacja jest uznawana za metodę znacznie bezpieczniejszą.

Czy leczenie kanałowe boli?

Leczenie kanałowe zęba nie boli. Jeśli doszło do martwicy miazgi zęba, nie jest wykonywana żadne dodatkowe znieczulenie, gdyż ząb nie reaguje na zewnętrzne bodźce. Jedynie gdy część miazgi zęba jest żywa przed przystąpieniem do leczenia kanałowego stomatolog znieczula miejscowo zęba. Dzięki czemu nie odczuwamy żadnych dodatkowych bodźców. Znieczulenie może być podane zarówno w formie kremu jak i iniekcji. Ból zęba po leczeniu kanałowym nie powinien występować. Jedynie zaraz po samym leczeniu miejsca wokół zęba – dziąsło czy błona śluzowa jamy ustnej może być dodatkowo podrażniona, lecz dyskomfort powinien minąć po kilku godzinach od zabiegu.

– Trzeba pamiętać, że leczenie kanałowe stosowane jest w zaawansowanych stadiach próchnicy, dlatego, by go uniknąć, zgłaszajmy się jak najwcześniej do dentysty. W początkowych fazach atakowane jest tylko szkliwo, za nim zębina, a dopiero potem miazga. To nie dzieje się od razu czy z dnia na dzień, ale trwa tygodniami. Nie czekajmy więc na ostatni moment, bo czasami może być zbyt późno na uratowanie zęba – wyjaśnia lek. stom. Aleksander Gajos

Ból zęba po leczeniu kanałowym – czy to normalne?

Ból zęba po leczeniu kanałowym jest objawem zupełnie normalnym. W trakcie oczyszczania i wypełnianie wnętrza zęba dochodzi podrażnienia tkanki je otaczjących. Obszar ten jest mocno unerwiony i unaczyniony, dlatego bardzo łatwo o jego bolesne naruszenie. Może ono nastąpić zarówno w trakcie usuwania zakażonej miazgi, płukania kanałów, jak i wypełniania. Czynności te wykonywane są bowiem mechanicznie lub pod dużym ciśnieniem.

Najbardziej intensywny ból zęba po leczeniu kanałowym występuje przez pierwsze kilka dni. Możemy wtedy odczuwać rozgrzanie i pulsowanie. Potem ból powinien stopniowo się zmniejszać. Na jego całkowite ustąpienie trzeba zwykle czekać około 2-3 tygodnie. Jeśli po tym czasie dolegliwości nie ustąpią lub zaczną się nasilać, powinniśmy jak najszybciej odwiedzić stomatologa.

Przedłużający się ból zęba po leczeniu kanałowym może bowiem być sygnałem, że jeden z kanałów został przeoczony lub niedokładnie oczyszczony. W takiej sytuacji rozwija się w nim kolejny stan zapalny. Konieczne jest wtedy ponowne otworzenie, oczyszczenie i wypełnienie zęba.

Ile trwa leczenie kanałowe?

Leczenie kanałowe może trwać od kilku do kilkunastu godzin. Długość całego zabiegu zależy od wielu czynników i stopnia skomplikowania leczenia. Zęby z jednym prostym kanałem stomatolog jest nam w stanie wyleczyć w ciągu jednej krótkiej wizyty. Jednak gdy mamy do wyleczenia ząb, który ma kilka kanałów, a te dodatkowo nie są proste to cały zabieg będzie trzeba rozłożyć na kilka wizyt. Wówczas cały proces może wynieść nawet do 10 godzin. Czy trzeba się przed takim zabiegiem szczególnie przygotować? Nie musimy się do takiego leczenia szczególnie przygotowywać, jeśli mamy zaplanowaną dłuższą, kilkugodzinną wizytę warto odpowiednio wcześniej zjeść coś lekko strawnego.

Czy leczenie kanałowe w ciąży jest bezpieczne?

Leczenie kanałowe w ciąży jest bezpieczne, ale przed rozpoczęciem zabiegu trzeba poinformować stomatologa o ciąży. W przypadku kobiet w ciąży stosuje się nieco inne substancje. Chociażby do znieczulenia czy dezynfekcji. Pacjentkom w ciąży nie wykonuje się również wcześniej zdjęć RTG przed rozpoczęciem leczenia, dlatego też gdy kobieta jest w ciąży można wykonać leczenie, ale robi się to w ostateczności, gdy nie ma innych możliwości leczenia. Warto przed planowaniem ciąży pójść na kontrolą wizytę u stomatologa, by później nie było dodatkowych niespodzianek i problemów z leczeniem kanałowym zębów.

Leczenie kanałowe zęba – cena i czas trwania

Cena leczenia kanałowego jest różna i zależy od wielu czynników. Najprostsze zabiegi, które wymagają leczenia tylko jednego zęba z jednym kanałem to koszt od 300 zł do 500 zł w zależności od lokalizacji. Gdy mamy do czynienia z bardziej skomplikowanym leczeniem, który wymaga czyszczenia kilku kanałów w zębie koszt ten wzrasta do około 800 zł za jeden wyleczony ząb. Najdroższą wersją zdecydowanie jest ta w której dostęp do zęba jest utrudniony, kanały się krzywe i jest ich dodatkowo kilka wówczas najczęściej musimy szukać specjalisty stomatologa, który wykonuje leczenie przy pomocą mikroskopu. Wówczas dentysta dysponuje sprzętem, dzięki któremu jest w stanie dotrzeć do końca kanałów bez narażania pacjenta na np. złamanie narzędzi. Koszt takiego leczenia kanałowego pod mikroskopem zaczyna się od około 1500 zł i wzrasta też w zależności od lokalizacji.

Czy leczenie kanałowe jest na NFZ? Tak, choć nie przysługuje wszystkim pacjentom. Wszystkie zęby na NFZ kanałowo mogą leczyć kobiety w ciąży i w połogu, a także dzieci (jako dzieci są traktowane do 18 roku życia). W przypadku kobiet ciężarnych dokumentem potwierdzającym jest karta przebiegu ciąży, a w połogu skrócony odpis aktu urodzenia dziecka. Natomiast dorośli kanałowe leczenia mają za darmo na NFZ tylko siekaczy i kłów czyli od „jedynek” do „trójek” włącznie.

Tego typu zabieg może trwać nawet 3 godziny.