Retinol i Bakuchiol - wszystko, co warto wiedzieć o tych składnikach. Prawdy i mity o retinolu

W tym artykule:

1. Co to jest retinol?
2. Bakuchiol - roślinny odpowiednik retinolu
3. Prawdy i mity o retinolu

Nasz ekspert: dr n. med. Katarzyna Osipowicz specjalista dermatologii i wenerologii, medycyny estetycznej, trychologii (www.klinikaotco.pl)

Co to jest retinol?

Retinol jest jedną z najpopularniejszych form witaminy A, którą stosuje się kosmetyce.

Witaminę tę odkryto jako jedną z pierwszych, stąd jej oznaczenie pierwszą literą alfabetu. Wpływa na prawidłowy rozwój i formowanie się kości, włosów, paznokci oraz skóry. Ilość tej witaminy w skórzedrastycznie spada pod wpływem promieniowania słonecznego, zwłaszcza promieniowania
UVA, które dociera do niej przez cały rok, bez względu na nasłonecznienie.
Trudno ją dostarczać do cery za pomocą diety, bo dawki, które dajemy organizmowi z pożywieniem, docierają do skóry w ostatniej kolejności i zazwyczaj są niewystarczające. Dlatego warto stosować kosmetyki z witaminą A. Zwłaszcza z retinolem. Ten naprawdę odmładza skórę!

Retinol działa jak korektor - rozjaśnia skórę i skutecznie ją wygładza. poprawia jej strukturę każdego dnia.

Wbrew przekonaniom działanie tej substancji w żaden sposób nie rozleniwia skóry. Dlatego warto zacząć stymulować cerę dość wcześnie (ok. 25. roku życia), aby opóźnić procesy starzenia.
W wielu badaniach nie wykazano bezpośredniej zależności pomiędzy stężeniem retinolu a skutecznością jego działania. Wiadomo jednak, że działanie retinolu jest uzależnione od pH kosmetyku, w którym się znajduje. Aby był skuteczny, musi przekształcić się w skórze w kwas retinolowy. Do tego przekształcenia dochodzi w środowisku pH pomiędzy 5.5-6. Wyższe i niższe pH obniża możliwości przemiany retinolu w kwas.

Bakuchiol - roślinny odpowiednik retinolu

Ten naturalny składnik jest coraz częściej stosowany w kosmetyce. Ma podobne działanie odmładzające, ale nie podrażnia nawet bardzo wrażliwej cery.

Jest on retinoidem botanicznym znalezionym w roślinach Psoralea corylifolia (babći) i Otholobium pubescens. Rosną one w Azji, Afryce i w Środkowej Europie. W kosmetyce stosuje się ich liście i nasiona. Bakuchiol od wieków używany był w Chinach i Indiach do leczenia różnych chorób
zapalnych skóry, w tym egzem i podrażnień. Dzisiaj jest obiektem badań wielu naukowców. Chociaż nie jest tak dobrze udokumentowany jak pochodne witaminy A, to uważa się go za dośćsilnie działający składnik.
Wiadomo też, że jest bardzo łagodny. Komisja FDA zakwalifikowała go do pierwszej grupy, co oznacza pełne bezpieczeństwo podczas stosowania.

Do najważniejszych właściwości kosmetycznych i leczniczych bakuchiolu zalicza się:

• działanie przeciwbakteryjne w stosunku do bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich. Składnik ten potrafi zahamować wzrost wielu szczepów Streptococcus i innych odpowiedzialnych za powstanie trądziku. Pomaga w regulacji łojotoku i zapobiega zaskórnikom.
• zapobieganie utracie jędrności skóry poprzez spowolnienie niszczenia włókien elastyny i kolagenu. Zarówno bakuchiol, jak i retinol powodują zmniejszenie rozmiarów komórek. Dotychczasowe badania wskazują, że choć ten pierwszy działa prawie tak samo jak retinol, to nie powoduje jego działań ubocznych. Nie podrażnia i złuszcza w niemal niezauważalny sposób. Nie powoduje zaczerwienienia skóry.

Uwaga!

Jeśli stosujesz regularnie kosmetyk z retinolem, zrezygnuj z peelingów, bo zbyt mocno złuszczysz skórę.

Aby nie podrażnić skóry, zacznij od minimalnej dawki kosmetyku: kilku kropel serum lub małego kleksa kremu.

Prawdy i mity o retinolu

PRAWDA
Retinol to jedna z najskuteczniejszych substancji o działaniu antiaging

Tak, pod warunkiem, że występuje w kosmetyku w odpowiednim stężeniu (min. 0,25%), a produkt ma właściwe pH. Wtedy w komórkach skóry zostaje przekształcony do formy kwasu retinowego. Ten złuszcza naskórek, co wpływa na wygładzenie skóry. Ale to nie wszystko, bo dzięki swojej budowie może przenikać do jej głębszych warstw. W tym miejscu stymuluje fibroblasty (komórki naskórka) do produkcji kolagenu oraz elastyny – kluczowych substancji odpowiedzialnych za młody wygląd skóry. Zwiększa też ilość fibroblastów. To ważne, bo z upływem czasu włókna kolagenu stają się rzadsze i są gorszej jakości.

FAŁSZ
Retinolu nie powinno się stosować w przypadku trądziku pospolitego i różowatego

Takie przekonanie funkcjonowało przez wiele lat, ale nowe badania pokazują, że jest ono nieprawdziwe. Przy występowaniu trądziku pospolitego, skóry tłustej czy łojotokowej retinol jest wręcz substancją wskazaną. Przenika w głąb porów i zmniejsza rogowacenie przewodów wyprowadzających
gruczoły łojowe. Dzięki temu zapobiega powstawaniu zaskórników. Retinol reguluje ilość wydzielanego łoju, zmniejsza przetłuszczanie skóry. W przypadku trądziku różowatego zmniejsza zaczerwienienie oraz normalizuje nieprawidłowe rogowacenie w obrębie mieszków włosowych.

PRAWDA
Retinolu nie powinny używać kobiety w ciąży i karmiące piersią

Jest on bezwzględnie przeciwwskazany w ciąży i w czasie karmienia piersią. Może przenikać do krwioobiegu matki, prowadząc do nadmiaru witaminy A w organizmie. To z kolei może prowadzić do powstania wad wrodzonych u dziecka. Udowodniono, że stosowanie retinolu w pierwszym trymestrze ciąży jest w stanie wywołać u płodu poważne zaburzenia rozwojowe, m.in.: wady twarzoczaszki, wady rozwojowe ucha zewnętrznego, układu sercowo-naczyniowego oraz centralnego układu nerwowego. Kuracja doustna witaminą A jest możliwa tylko wtedy, gdy kobieta upewni się, że nie jest w ciąży, i będzie się przed nią zabezpieczać.

FAŁSZ
Kosmetyków z retinolem nie powinny używać osoby ze skórą wrażliwą

Podobnie jak w przypadku cery trądzikowej, retinol można z powodzeniem stosować, także gdy ma się skórę skłonną do podrażnień. Warto jednak być ostrożną, aby przyzwyczajać ją do tego składnika stopniowo. Na początek należy wybierać kosmetyki o niewielkim stężeniu retinolu (do 0,5%) i nakładać je tzw. metodą warstwową na wcześniej zaaplikowany krem nawilżający. Preparaty nawilżające warto też dokładać w ciągu dnia, aby wzmocnić skórę. Codziennie trzeba używać kremu z filtrem SPF 50.

PRAWDA
Retinol doskonale rozjaśnia przebarwienia

Jego działanie złuszczające pomaga wyrównać kolor cery i usunąć z niej nieestetyczne plamy. Retinol hamuje też aktywność melanocytów (komórek naskórka), które są odpowiedzialne za tworzenie się przebarwień. Jego działanie na przebarwienia jest dwuetapowe: najpierw złuszcza zrogowaciały
naskórek, ale z czasem też stopniowo go pogrubia i poprawia ukrwienie skóry. W rezultacie staje się ona znacznie lepiej dotleniona i zdecydowanie bardziej odporna na szkodliwe działanie promieniowania ultrafioletowego.

FAŁSZ
Czy podrażnienie spowodowane retinolem jest oznaką uczulenia? Czy należy wtedy przestać go używać?

Retinol z reguły nie powoduje uczulenia, jednak faktycznie może podrażnić skórę. Dość często powoduje zaczerwienienie, swędzenie lub złuszczanie się naskórka (zwłaszcza w przypadku skóry wrażliwej). Pierwsze podrażnienia znikają najczęściej w ciągu 2 tygodni. Warto na początku używać go rzadziej (np. zamiast codziennie – dwa razy w tygodniu) i stopniowo zwiększać częstotliwość aplikacji, aby przyzwyczaić skórę.

FAŁSZ
Kosmetyków z retinolem nie powinno się używać latem

Można je stosować również o tej porze roku, bo retinol nie działa fotouczulająco. Substancja ta jest bardzo potrzebna skórze latem, bo
naprawia jej uszkodzenia spowodowane działaniem promieniowania słonecznego. Zaleca się jednak aplikowanie kosmetyków z retinolem wieczorem, bo cząsteczki tej substancji rozpadają się pod wpływem promieniowania UV. Działanie takie nie dotyczy jednak produktów, przy produkcji których wykorzystano nanotechnologię. Liposomy skutecznie chronią cząsteczki retinolu przed słońcem.

PRAWDA
Aby uzyskać pożądany efekt przebudowy skóry, liczy się systematyczne stosowanie retinolu

Aplikacja kremu z retinolem raz na jakiś czas będzie powodowała co najwyżej złuszczanie naskórka. Aby składnik ten zadziałał długofalowo
i solidnie przebudował komórki skóry, musi być stosowany bardzo konsekwentnie i regularnie. Tylko w ten sposób jest w stanie wpłynąć na syntezę kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego, które są odpowiedzialne za jędrność cery. Dlatego na odmładzające efekty trzeba zaczekać od kilku do
nawet kilkunastu tygodni.

FAŁSZ
Z retinolem nie należy eksperymentować przed 30. urodzinami

Kosmetyki z tym składnikiem mogą stosować chorzy na trądzik w każdym wieku. Retinol w odpowiednich stężeniach oraz właściwie wkomponowany w inne kosmetyki do pielęgnacji nie będzie podrażniał skóry. Aby zadziałać przeciwstarzeniowo, warto sięgnąć po preparaty z tym składnikiem, gdy pojawią się pierwsze zmarszczki, czyli jeszcze przed ukończeniem 30. roku życia. Retinol zwiększa ilość fibroblastów, których poziom w skórze zaczyna spadać już po 25. urodzinach.