Hipokaliemia - czym jest i dlaczego to takie ważne, żeby w porę ją wykryć?

W tym artykule:

1. Hipokaliemia: co to jest?
2. Hipokaliemia: przyczyny
3. Hipokaliemia: jak leczyć?
4. COVID-19, a utrata potasu - czy istnieje zależność?
5. Hipokaliemia: co jeść?

Hipokaliemia - choć w pierwszej chwili może brzmieć to nieco enigmatycznie, zdecydowanie warto przybliżyć sobie ten termin, żeby w porę wychwycić jej symptomy. Co to jest, jak jej zapobiegać i w jaki sposób możesz ją wyleczyć? Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje.

Hipokaliemia: co to jest?

Hipokaliemia pojawia się, kiedy stężenie potasu w naszej krwi jest zbyt małe (poniżej 3,5 mmol/l). Innymi słowy - hipokaliemia ściśle związana jest z niedoborem potasu. Możemy wyróżnić hipokaliemię łagodną (stężenie potasu 3,1–3,5 mmol/l), umiarkowaną (stężenie potasu 2,5–3,0 mmol/l) i ciężką (stężenie potasu poniżej 2,5 mmol/l).

Dlaczego tak istotne jest, aby zwracać uwagę na właściwy poziom potasu we krwi? Pierwiastek ten odpowiada m.in. za właściwe funkcjonowanie mięśni, transport substancji odżywczych w organizmie, spalanie białek i cukrów, regulację gospodarki wodnej organizmu czy regulację ciśnienia krwi i procesu wydzielania insuliny.

Hipokaliemia: przyczyny

Oto najczęstsze przyczyny hipokaliemii:

1. Niedobór potasu - utrata przez nerki z moczem

Jeśli dochodzi do niedoboru potasu z tego powodu, często przyczyną jest stosowanie przez pacjenta leków moczopędnych (diauretyków). Nie bez znaczenia są tu również zaburzenia hormonalne, np. nadczynność tarczycy, nadczynność nadnerczy, choroby nerek, np. śródmiąższowe zapalenie nerek czy kwasica cewkowa, a także wrodzone zaburzenia czynności nerek (Zespół Gitelmana) lub... spożywanie lukrecji (np. w słodyczach).

2. Niedobór potasu - utrata przez przewód pokarmowy

W tej sytuacji przyczyną występowania hipokaliemii mogą być np. biegunki, zatrucia, wymioty, gruczolaki jelita grubego, nadużywanie środków przeczyszczających.

Co ciekawe, potas możemy też tracić w wyniku nadmiernego pocenia się. Również osoby przewlekle niedożywione mogą cierpieć na tę przypadłość (szczególnie chore na anoreksję lub alkoholizm). Wśród potencjalnie narażonych znajdują się także pacjenci, którzy chorują na niewydolność serca lub nadciśnienie tętnicze.

Hipokaliemia: jak leczyć?

Warto zaznaczyć, że hipokaliemia jest zaburzeniem, które zdarza się stosunkowo często, dlatego dbaj regularnie o poziom potasu w organizmie. Zgłoś się do lekarza POZ, aby oznaczyć stężenie tego pierwiastka we krwi (niedoborom potasu często towarzyszy także niski poziom magnezu, zatem lekarz prawdopodobnie zleci także badanie i tego pierwiastka).

Oczywiście hipokaliemia powinna być leczona pod nadzorem lekarza - za pomocą leków, a nie suplementów diety. Dlaczego? Przewagą leków z potasem nad suplementami diety jest przede wszystkim bezpieczeństwo ich stosowania. A wszystkie leki należy przyjmować ściśle według zaleceń lekarza.

COVID-19, a utrata potasu - czy istnieje zależność?

Naukowcy stwierdzili, że COVID-19 i niedobór potasu niestety często idą w parze. Bardziej zagrożeni hipokaliemią są pacjenci chorujący na COVID-19. W jednym z badań, chorzy z hipokaliemią stanowili niemal 2/3 wszystkich pacjentów. Jednocześnie stwierdzono, że koronawirus wpływa na mechanizmy regulujące w organizmie ciśnienie krwi i wydalanie wody, przez co także przyczynia się do utraty potasu, a tym samym zwiększa hipokaliemię.

W przypadku ciężkiej hipokaliemii bardzo często potas podaje się dożylnie. Osobom, które chorują na COVID-19, ale nie wymagają hospitalizacji, a u których rozwinęła się hipokaliemia, zaleca się farmakoterapię doustną. Jest ona, w odróżnieniu od terapii dożylnej, znacznie wygodniejszą formą leczenia. Szczególnie w czasie pandemii - ze względu na brak konieczności wizyt w celu wykonywania wlewu i obostrzenia sanitarne.

Poza podwyższeniem poziomu potasu we krwi, bardzo często podejmuje się również leczenie przyczyny takiego zjawiska, np. choroby nerek, zaburzeń hormonalnych czy choroby przewodu pokarmowego. Warto też regularnie poddawać kontroli stężenie potasu we krwi, aby w przyszłości móc wcześniej zacząć proces jego ewentualnego uzupełniania.

Hipokaliemia: co jeść?

Czynnikiem, który jest bardzo istotnym przy tym zaburzeniu, są prawidłowe nawyki żywieniowe. Jeśli więc dolega nam łagodna wersja hipokaliemii, często to właśnie dieta jest kluczowa w zwalczaniu jej. Ważnym jest spożywanie produktów bogatych w potas, np.:

• bananów,
• ziemniaków,
• pomidorów,
• pomarańczy,
• awokado,
• marchwi,
• mleka,
• kakao,
• czekolady,
• orzechów arachidowych i włoskich,
• białej fasoli,
• brokułów,
• jabłek,
• dyni,
• selera,
• suszonych moreli.

Materiał powstał we współpracy z EGIS Polska.