Sabat Imbolc to celtyckie święto światła. Kiedy wypada? Data, historia, magiczne rytuały
Sabat Imbolc to dawne celtyckie święto obchodzone na początku lutego. Jego historia sięga odległych czasów, zaś obchody związane były z celebracją nadchodzącej wiosny i budzącej się do życia przyrody. W tym szczególnym czasie wyglądano przyjścia nowej pory roku, a wraz z nią pojawienia się dłuższych dni. Był to kult jasności, a rytuały związane z tym świętem odnosiły się do czynności oczyszczenia. Marzenia wypowiedziane podczas święta Imbolc, miały szansę się spełnić, zaś palone ogniska zwiastowały zakończenie panowania mroku.
- Kamila Kępa
W tym artykule:
- Sabat Imbolc – kiedy obchodzono święto?
- Historia święta Imbolc
- Tradycje i zwyczaje związane z sabatem Imbolc
- Imbolc rytuały
Sabat Imbolc – kiedy obchodzono święto?
Sabat Imbolc to święto obchodzone w nocy z 1 na 2 lutego i zarazem pierwszy sabat nowego roku. W czasie jego trwania dawna ludność celtycka celebrowała wygraną światła i żegnała zimowy mrok. Święto Imbolc było powiązane z cyklem natury. To właśnie w tym czasie następuje odwilż, a przyroda powoli budzi się z letargu i przygotowuje do nowej pory roku. W kalendarzu celtyckim 1 luty oznacza nadejście pierwszego dnia wiosny. Święto Imbolc celebrowane około 6 tygodni po przesileniu zimowym to czas nadziei, snucia planów i rozświetlania mroku światłem ognia. Obchody święta światła i ognia rozciągały się na 3 dni.
Historia święta Imbolc
Początków sabatu Imbolc upatruje się w czasach przedchrześcijańskich. Jest to święto celtyckie, z którym wiąże się wiele pogańskich zwyczajów oraz rytuałów wykorzystujących magiczne działanie wody i ognia. Czas jego występowania jest bardzo istotny. Imbolc przecina oś czasu, której początek i koniec wyznacza kolejno: przesilenie zimowe i równonoc wiosenna. Pierwsze zachowane wzmianki na temat Imbolc pochodzą z X wieku. Zostały one ujęte w irlandzkich tekstach literackich. Za patronkę święta uznaje się boginię ognia i domowego ogniska Brigit. Wraz z wyparciem dawnych wierzeń i nadejściem wiary chrześcijańskiej, boginię znaną z mitologii celtyckiej zastąpiono świętą Brygidą. Obecnie jej kult jest rozpowszechniony w całej Irlandii. Wspomnienie liturgiczne Świętej Brygidy z Kildare jest ustanowione właśnie na 1 lutego, zaś 2 lutego obchodzone jest święto Matki Bożej Gromnicznej, które również przejęło symbolikę ognia.
Zobacz także:
Sol Invictus to dawne rzymskie święto, które przypada na okres świąt Bożego Narodzenia. Jaka jest jego historia? Kim był antyczny bóg Słońca?
Przypadające na drugą połowę grudnia przesilenie zimowe w wielu dawnych kulturach i wierzeniach było uznawane za czas szczególny. Kiedy jesień ustępowała miejsca zimie w najkrótszym dniu w roku Słowianie obchodzili wówczas święto Szczodrych Godów, zaś w Cesarstwie Rzymskim panował kult Słońca Niezwyciężonego. Świętowanie narodzin bóstwa Sol Invictus związane było ze zwycięstwem światła i czczeniem natury. Kim był antyczny bóg i jak jest jego historia?
Imbolc jest także jednym z czterech najważniejszych sabatów, podczas których w centrum stawiana jest symbolika ognia. Sama nazwa święta pochodzi z wymarłego już staroirlandzkiego języka, zaliczanego do języków z grupy celtyckiej. Imbolc wywodzi się od słowa Óimelc, tłumaczonego jako owcze mleko bądź mleko matki. W tym znaczeniu Imbolc Sabat nawiązuje do święta pasterskiego, kiedy to specjalną ochroną otaczano owce oczekujące potomstwa. Inne tłumaczenie, które funkcjonuje głównie w kręgu neopogańskich wyznawców Wicca, wiąże Imbolc z określeniem w brzuchu Matki. W tym przypadku chodzi o uczczenie Matki Ziemi, która przygotowuje się do odrodzenia, a jej płodność wzrasta. Jest to czas oczekiwania na dłuższe i cieplejsze dni. W czasie trwania święta ważnym elementem jest przepowiadanie pogody. Słońce zaczyna kumulować w sobie nową energię i zwiastuje odrodzenie przyrody.
Bogini Brigit – patronka Sabatu Imbolc
Patronką święta jest bogini Brigit, która utożsamiana jest ze strażniczką ognia. W mitologii sprawowała ona bardzo ważne funkcje. W niespokojnych czasach, podczas trwania wojen, miała ochraniać domostwa i otaczać opieką swoich wyznawców. Celtycka bogini posiadała dar uzdrawiania, wspomagała płodność kobiet i zapewniała urodzaj ziemi. Jej patronat obejmował przede wszystkim poetów i muzyków. Była także patronką rzemiosła, głównie kowalstwa. Światło, które zsyłała na ziemię, miało moc rozświetlania mroku i przygotowywało grunt pod nadejście wiosny. Dzięki niej roślinność powoli budziła się do życia.
Tradycje i zwyczaje związane z sabatem Imbolc
Imbolc jest określane również mianem Sabatu Światła bądź Święta Światła. To szczególny czas przygotowań na nadejście wiosny. Ludność wykorzystywała światło ognia do tego, aby rozproszyć ciemność i przyjąć nową energię. W tym czasie sprzątano domy, zapalano świece, rozpalano ogniska oraz obmywano ciało wodą. Czynności te były silnie powiązane z symboliką oczyszczenia. Ogień miał przynosić ciepło i jasność oraz zniszczyć wszystko to, co stare i złe. Żegnano się z zimnem i okazywano swoją wdzięczność za przetrwanie ciężkiego okresu. Z nadzieją i radością oczekiwano na przyjście wiosny. Był to czas szczęścia i narastającej nadziei z powodu wydłużenia dnia i skrócenia nocy.
Zobacz także:
Gwiazda Dawida: symbol religijny i narodowościowy. Skąd pochodzi i jakie było jego pierwotne znaczenie?
Gwiazda Dawida to symbol, który znany był już w starożytnych czasach. W odległej przeszłości nałożone na siebie dwa równoboczne trójkąty nawiązywały do zespolenia przeciwieństw – tego co na ziemi i niebie, materii i ducha, męskości i żeńskości. Ich zjednoczenie oznaczało dojście do harmonii. W tym ujęciu symbol ten znany był jako heksagram. Dopiero po przejęciu przez kulturę judaistyczną zaczął funkcjonować jako gwiazda Dawida. Jaka jest historia tego znaku i jakie jest jej współczesne znaczenie?
Tradycje związane ze Sabatem Imbolc odnoszą się do Słońca, które w tym okresie zaczyna przybierać na sile. Jego światło jest kojarzone z dawaniem życia i zwiększeniem urodzaju oraz płodności. Ziemia ogrzana słonecznym ciepłem niebawem zacznie obficie rozdzielać swoje dary.
Imbolc rytuały
Święto Imbolc celebrowano poprzez prognozowanie pogody na przyszłe miesiące. Aby zapewnić sobie pomyślność, odprawiano magiczne rytuały. Miały one także wspomóc Matkę Naturę, aby wznieciła życiodajną energię.
Rytuał ognia
Podczas Sabatu Imbolc rozpalano ogniska, które miały otoczyć ochroną zwierzęta – w tym czasie owce spodziewały się potomstwa. Oprócz tego ogień miał przynieść oczyszczenie i przygotować podstawy do przyjęcia tego, co nowe. Rozżarzony ogień zanoszono do domu, aby zapewnić sobie pomyślność i uchronić do złej energii.
Rytuały z ogniem były przeprowadzane również we wnętrzu domostw. Palono świece, które miały symbolizować odrodzenie. Czynnościom tym towarzyszyły modły oraz spożywanie świątecznych potraw. W ten sposób obdarzano szczególnym kultem Słońce, które zwiększało swoją moc.
Zobacz także:
Kwiat życia: symbol doskonałości i początku. Jakie ma moce? W czym pomaga i przed czym chroni symbol kwiatu życia?
Kwiat życia – symbol harmonii i jedności wszechświata – jest drogą do poznania prawd rządzących ludzkim przeznaczeniem. Należy do wzorów doskonałych, które tworzą tzw. świętą geometrię. To graficzne uosobienie koła narodzin i śmierci. Kwiat życia nawiązuje więc do cyklu istnienia i jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych symboli. Kryje w sobie wielkie moce i ochrania przed złą energią. Co jeszcze skrywa w sobie symbol kwiatu życia i jaka jest jego historia?
Rytuał z krzyżem bogini Brigit
Rytuałem ochronnym było wyplatanie krzyża bogini Brigit. Pleciony z trzciny, słomy bądź kwiatów był następnie zawieszany nad drzwiami wejściowymi i pełnił funkcje ochronne. Zsyłał również łaskę bogini na domowników i zabezpieczał przed złymi mocami.