Przesilenie zimowe i słowiańskie tradycje. Kiedy jest przesilenie zimowe i jak dawniej świętowano ten dzień?

W tym artykule:

1. Kiedy jest przesilenie zimowe?
2. Co to jest przesilenie zimowe?
3. Przesilenie zimowe: objawy
4. Jak naturalnie radzić sobie z przesileniem zimowym?
5. Przesilenie zimowe i starosłowiańskie Szczodre Gody
6. Przesilenie zimowe w innych kulturach
7. Jak wykorzystać moc przesilenia zimowego?
8. Przesilenie zimowe: rytuały

Kiedy jest przesilenie zimowe?

Przesilenie zimowe jest dniem ruchomym, co oznacza, że w zależności od roku może wypadać 21 lub 22 grudnia. W 2024 roku przesilenie zimowe przypadnie na sobotę 21 grudnia.

Przesilenie zimowe: ile trwa dzień?

Przesilenie zimowe to czas, kiedy występuje najdłuższa noc i najkrótszy dzień w roku. Najdłuższa noc będzie trwała w zależności od rejonu Polski od około 7 godzin i 15 minut (nad morzem) do około 8 godzin i 10 minut (w górach). Średni czas trwania dnia wyniesie 7 godzin i 39 minut.

Przesilenie zimowe i początek astronomicznej zimy

Przesilenie zimowe, które ma miejsce pod koniec grudnia, wyznacza początek astronomicznej zimy. Tego dnia, gdy przez większość czasu będzie panowała ciemność, a dzień potrwa niecałe 8 godzin, nastąpi zmiana pory roku.

21 grudnia to data, kiedy w 2024 roku wypada przesilenie zimowe oraz zakończenie jesieni i rozpoczęcie zimy. Od tego momentu, każdy kolejny dzień będzie dłuższy od poprzedniego. To oznacza, że każdy dzień będzie przybliżał nas do wiosny. Nie bez powodu o przesileniu zimowym mówi się, że światło zwycięża nad ciemnością. Dawniej słowiańskie święto przesilenia zimowego było znane pod nazwą Szczodre Gody.

Co to jest przesilenie zimowe?

Przesilenie zimowe to wyjątkowy moment w cyklu astronomicznym, który wyznacza kluczowy punkt w ruchu Ziemi względem Słońca. W tym czasie oś obrotu naszej planety maksymalnie odchyla się od Słońca, co sprawia, że promienie słoneczne padają pod największym kątem na półkulę północną. Słońce znajduje się wówczas dokładnie nad zwrotnikiem Koziorożca. To właśnie ten układ oznacza początek zimy na półkuli północnej, podczas gdy na półkuli południowej rozpoczyna się astronomiczne lato.

Przesilenie zimowe ma także wpływ na nasze samopoczucie. Jest to najkrótszy dzień w roku, kiedy światła słonecznego mamy wyjątkowo mało, co może znacząco obniżyć poziom energii. Wiele osób odczuwa w tym czasie senność, zmęczenie, a nawet lekkie osłabienie. Brak słońca i długa noc mogą powodować wrażenie znużenia i przytłoczenia, co czyni przesilenie zimowe wyjątkowym momentem, nie tylko pod względem astronomicznym.

Przesilenie zimowe: objawy

W dzień przesilenia zimowego wiele osób skarży się na swoje samopoczucie. Chociaż zimowe przesilenie nie jest chorobą, to możemy odczuwać dolegliwości, które będą nam uprzykrzały samopoczucie. Są to:

• senność,
• zmęczenie,
• znużenie,
• osłabienie,
• pogorszenie samopoczucia,
• pogorszenie nastroju,
• zniechęcenie,
• znudzenie,
• przytłoczenie,
• ból i zawroty głowy,
• rozdrażnienie,
• spadek libido,
• ogólne rozbicie.

Takie są powszechne objawy przesilenia zimowego. Samopoczucie wielu osób ulega w tym czasie znacznemu pogorszeniu. Żadnych z objawów nie powinno się jednak bagatelizować, ponieważ nie zawsze mogą być skutkiem zmiany pogody i zimowego przesilenia. Mogą one świadczyć o chorobie, na przykład depresji. Dlatego warto przyjrzeć się temu z bliska i w razie potrzeby zaczerpnąć pomocy specjalisty – lekarza.

Jak naturalnie radzić sobie z przesileniem zimowym?

Przesilenie zimowe to czas, w którym nasz organizm może odczuwać spadek energii. Krótki dzień, długie godziny ciemności oraz mniejsza ilość światła słonecznego wpływają na produkcję melatoniny i serotoniny, czyli ważnych hormonów, co może powodować gorsze samopoczucie. Warto w tym okresie wesprzeć ciało naturalnymi metodami.

Napary z ziół

Naturalne metody, takie jak picie ziołowych naparów, są łatwym i szybkim sposobem na walkę z dolegliwościami spowodowanymi przesileniem. Napary z dziurawca, melisy czy lawendy działają łagodząco na układ nerwowy, poprawiając nastrój i redukując napięcie. Z kolei herbata z rozmarynu lub korzenia żeń-szenia doda ci energii i pomoże przezwyciężyć zmęczenie. Warto sięgać również po herbaty z imbirem i cynamonem, które wspierają krążenie i rozgrzewają organizm w mroźne dni nie tylko podczas przesilenia.

Medytacja i ćwiczenia oddechowe

Przesilenie zimowe to idealny moment na wyciszenie i skupienie się na swoim wnętrzu. Medytacja oraz ćwiczenia oddechowe pomagają zredukować stres i napięcie, które mogą nasilać się w tym czasie. Proste praktyki, takie jak świadome oddychanie, czyli skupienie się na spokojnym i głębokim oddechu pozwolą się wyciszyć i ukoić nerwy. Joga również sprzyja rozładowaniu napięcia i odnowie energii, wspierając tym samym przygotowanie organizmu na zimowy czas.

Przesilenie zimowe i starosłowiańskie Szczodre Gody

Dzień przesilenia zimowego był głęboko zakorzeniony w tradycjach pogańskich. W kulturze Słowian oznaczał początek Szczodrych Godów - święta symbolizującego triumf światła nad ciemnością.

Jak czytamy na stronie slawoslaw.pl: „Słowianie, a także inne starożytne ludy, które w porze zimowego przesilenia rozpoczynały huczne, trwające przeszło tydzień obchody świąt związanych z narodzinami nowego Słońca. U Słowian określano je jako Szczodre Gody. (...) Dawni Słowianie wierzyli w to, że zimowe przesilenie było czasem symbolicznej zmiany warty, ustąpienia starego Słońca (utożsamianego ze Swarogiem) na rzecz nowego. W podaniach słowiańskich dobrze zachowała się wiara w Swarożego Syna, który w zależności od obszaru Słowiańszczyzny mógł zwać się Swarożycem bądź Dażbogiem (Dadźbogiem)"

Szczodre Gody: co to za święto? Czego dotyczyło?

W okresie przesilenia zimowego, kiedy zima i jesień spotykają się w najkrótszym dniu w całym roku, dawni Słowianie obchodzili święto Szczodrych Godów. Inne nazwy to:

• Święto Godowe;
• Szczodruszka;
• Święto Zimowego Stania Słońca.

Starosłowiańskie święto było znane na długo przed pojawieniem się religii chrześcijańskiej i nawiązywało do przejścia z mroku w stronę światłości. Kiedy dzień stawał się coraz dłuższy, zwiastowało to wyjście z ciemności i było zapowiedzią wiosny.

Ze Szczodrymi Godami wiązały się liczne obrzędy. Wiele z symboli Bożego Narodzenia oraz przepowiedni wigilijnych nosi w sobie ich pierwiastek. Jednym z dawnych pogańskich zwyczajów było rozpalanie ognisk i przywoływanie duchów przodków. Do domostw przynoszono snop pszenicy, który określany był mianem Diducha. Był to swojego rodzaju talizman, który miał przyciągnąć powodzenie i urodzaj. Echa tej prasłowiańskiej tradycji można odnaleźć w zwyczaju wkładania sianka pod obrus.

Dawne wróżby miały chronić przed nieszczęściem i strzec przed urokami.

Przesilenie zimowe w innych kulturach

Przesilenie zimowe nie pojawia się jedynie w tradycji i kulturze słowiańskiej. Wiele innych krajów świata ma swoje odpowiedniki i oryginalne metody obchodzenia tego dnia.

Dongzhi - chińskie przesilenie zimowe

W Chinach przesilenie zimowe znane jest jako Dongzhi, co dosłownie oznacza „Przyjście zimy”. To święto ma swoje korzenie w filozofii yin i yang, które w tym okresie symbolizują równowagę pomiędzy ciemnością a światłem. Dongzhi jest okazją do rodzinnych spotkań, podczas których tradycyjnie spożywa się tangyuan - słodkie kulki ryżowe symbolizujące jedność i harmonię.

Odpowiednik Bożego Narodzenia u wikingów

Na północy Europy, w skandynawskich kulturach, obchodzone było 21 grudnia święto Yule, czas nie tylko biesiadowania, ale także magii. Wówczas palono specjalne drewno - Yule log, które miało chronić domostwa przed złem i zapewniać pomyślność na nadchodzący rok. Skandynawowie wierzyli, że tego dnia świat duchowy przenika się z rzeczywistością, co sprzyjało wróżbom i składaniu ofiar bóstwom.

Celtycka wersja Yule

Celtyckie ludy obchodziły przesilenie zimowe jako święto Yule, różniące się nieco od wersji wikingów, podczas którego celebrowano narodziny nowego Słońca. Ich tradycje obejmowały rozpalanie ognisk, pieśni i tańce, a także dekorowanie domów wiecznie zielonymi gałęziami, symbolizującymi życie i odrodzenie. Dzisiejsze obchody świąteczne, takie jak choinka czy światełka, mają swoje korzenie właśnie w celtyckim Yule.

Jak wykorzystać moc przesilenia zimowego?

Przesilenie zimowe to czas, kiedy światło zwycięża nad mrokiem. Nic dziwnego, że w tym dniu spełniają się nasze marzenia, a magia ma największą moc. Wykorzystaj ten dzień na pozbycie się tego, co ci nie służy. Energia tego dnia jest szczególna. To okazja na to, aby przyciągnąć szczęście i miłość. To także świetny moment na wykonywanie rytuałów.

Rzeczy, które warto robić podczas przesilenia zimowego?

• porządki świąteczne,
• oczyszczanie,
• postanowienia noworoczne,
• porzucanie złych nawyków,
• rytuały.

Przesilenie zimowe: rytuały

Rytuał trzech świec

Podczas przesilenia zimowego warto wykonać rytuał trzech świec. Przyciągnie on do ciebie szczęście, pasję i pomyślność.

Co będzie potrzebne do wykonania rytuału trzech świec?

• 3 podłużne świece w kolorach: biały, czerwony i zielony;
• karta papieru.

Oto, jak wykonać rytuał na przesilenie zimowe

1. Na kartce napisz 3 życzenia, które chcesz, żeby się spełniły.

2. Kartkę złóż dokładnie stosując zasadę zagięcia do środka czterech rogów.

3. Kartkę zapieczętuj woskiem pochodzącym z trzech świec.

4. Kartkę przechowuj przez cały rok, aż do kolejnego przesilenia.

5. Za rok spal kartkę, a popiół spłucz wodą.

Rytuał na przyciąganie miłości

Zimowe przesilenie i przejście z okresu jesiennego na zimowy sprzyja kumulacji miłosnej energii. W tym wyjątkowym czasie możesz skorzystać z rytuału wykorzystującego białą świecę oraz czerwoną wstęgę. Rytuał przyciągający miłość w przesilenie zimowe pomoże rozpalić twoje serce i wypełnić je romantycznymi uczuciami.

Treść artykułu opublikowana pierwotnie 13 grudnia 2022 roku. Aktualizacja: Maja Ewa Cwil