Dieta bogatoresztkowa – na czym polega?

Dieta bogatoresztkowa nazywana jest inaczej dietą wysokobłonnikową. Jej jadłospis zawiera duże ilości błonnika, hemicelulozy, ligniny, pektyn oraz gum, które łącznie należą do grupy roślinnych polisacharydów. Ich cechą charakterystyczną jest brak zdolności przewodu pokarmowego człowieka do przetrawienia tych składników. Dietetycy i lekarze zalecają dzienne spożycie polisacharydów na poziomie 30-40 gramów dla dorosłego, zdrowego człowieka. Dieta wysokobłonnikowa zakłada spożycie 50-70 gramów tych substancji.

Przy komponowaniu jadłospisu diety bogatoresztkowej należy wybierać przepisy, które bazują na produktach bogatych w błonnik oraz tych o niskiej fazie przetworzenia. Należą do nich:

  • grube kasze (gryczana, jaglana, jęczmienna),
  • ciemne i czerstwe pieczywo (razowe, żytnie, chrupkie, z otrębami, mieszane),
  • brązowy ryż,
  • suszone owoce (szczególnie śliwki),
  • surowe owoce i warzywa oraz produkty przygotowane na ich bazie (ziemniaki jedynie gotowane, a nie podsmażane i pieczone),
  • rośliny strączkowe,
  • płatki owsiane,
  • otręby pszenne,
  • produkty mleczne (jogurt, kefir o niskiej zawartości tłuszczu, mleko, twarogi i sery białe z chudego mleka),
  • białka jaj (ale żółtka tylko maksymalnie 2-3 w tygodniu),
  • chude mięsa i ryby (karmazyn, dorsz, szczupak, sandacz, leszcz, lin),
  • olej sojowy i arachidowy,
  • oliwa z oliwek (ale w ograniczonych ilościach),
  • słaba herbata i napary ziołowe,
  • kawa zbożowa.

Ciemnych makaronów, kasz oraz warzyw nie należy gotować do końca, ale spożywać je na półtwardo. Proces gotowania przyczynia się do utraty cennych składników odżywczych, głównie błonnika, w tych produktach.

Rośliny strączkowe, owoce i warzywa w wersji surowej, z uwagi na niską kaloryczność oraz wyjątkowo wysoki poziom polisacharydów w swoim składzie, powinny zajmować szczególne miejsce w jadłospisie diety wysokobłonnikowej. Ich dzienne spożycie powinno oscylować w granicach jednego kilograma.

Dzień warto rozpoczynać od płatek owsianych z mlekiem lub jogurtem. Można dodawać je też do sałatek. Gotowane ziemniaki poleca się posypywać otrębami pszennymi, które idealnie skomponują się ze świeżo wyciskanymi sokami.

Stosującym dietę bogatoresztkową zaleca się eliminację produktów wysokotłuszczowych. Dopuszcza się niewielkie odstępstwa w postaci plastra sera żółtego lub twarogu, połączonego z pieczywem razowym lub żytnim trzy razy w tygodniu. Należy ograniczyć do minimum obecność w jadłospisie jajek, potraw smażonych oraz pieczonych na tłuszczu. Chude mięsa można zamiast tego gotować, dusić lub smażyć bez dodatku tłuszczu.

W przebiegu diety wysokobłonnikowej należy całkowicie wykluczyć spożywanie słodyczy oraz cukru. Nie są wskazane produkty wysokoprzetworzone, które są całkowicie pozbawione składników wysokoresztkowych.

Zobacz także:

Dietetycy odradzają picie mocnej herbaty. Poleca się zastąpić ją ziołowymi naparami, najlepiej takimi, które regulują procesy trawienne.

Podczas diety należy zwiększyć ilość przyjmowanych płynów do 2-2,5 litra dziennie. W głównej mierze powinna stanowić je woda, ale dopuszcza się również mleko, napary ziołowe, słabą herbatę, kawę zbożową oraz niesłodzone soki z warzyw i owoców. Zbyt mała ilość spożytej wody może wywołać lub nasilić problem zaparć.

Nie polecane jest gwałtowne przejście na dietę wysokobłonnikową, ponieważ może generować to pojawienie się skutków ubocznych w postaci biegunek, wzdęć lub zaparć. Przewód pokarmowy powinien być stopniowo przyzwyczajany do coraz większych ilości błonnika w diecie.

Przeczytaj także: Ta dieta zagraża zdrowiu dzieci. Rodzice będą mogli trafić za to do więzienia

Dieta bogatoresztkowa wyłącznie dla dzieci?

Dietę bogatoresztkową dla dzieci stosuje się, aby wyregulować rytm wypróżnień dzięki wspomożeniu funkcjonowania jelita grubego oraz trawienia. W jadłospisie dziecięcej diety wysokobłonnikowej szczególną uwagę poświęca się produktom o zwiększonej zawartości błonnika pokarmowego oraz dużej ilości płynów. Stosuje się ją od pierwszych miesięcy życia, poprzez stopniowe wprowadzanie soków z owoców i warzyw oraz jarzyn. Najpopularniejszym elementem diety bogatoresztkowej, stosowanym od wielu pokoleń, są napary z kopru włoskiego oraz rumianku, pite na czczo oraz jako remedium na kolki i zaparcia.

Błonnik ogranicza wchłanianie witamin, dlatego w przypadku dzieci i młodzieży, decydując się na wprowadzenie diety wysokobłonnikowej, należy szczególną uwagę poświęcić przygotowaniu odpowiednio zbilansowanego jadłospisu, bogatego w witaminy i minerały niezbędne dla rozwoju.

Dieta wysokobłonnikowa zalecana jest zarówno dla małych dzieci, młodzieży, osób w wieku średnim, jak i seniorów. Szczególnie poleca się ją osobom cierpiącym na nadwagę i zaparcia.

Dla kogo jest dieta bogatoresztkowa?

Dieta bogatoresztkowa zalecana jest w szczególności osobom narażonym na wystąpienie lub w przebiegu zespołu jelita drażliwego, raka jelita grubego i choroby schyłkowej jelita grubego. Polisacharydy mają zdolność wchłaniania kancerogenów, powstających w jelicie i będących produktem rozkładu kwasów żółciowych oraz przyspieszają ich wydalanie z organizmu.

Błonnik zdolny jest do zmniejszania stężenia cholesterolu, glukozy oraz trójglicerydów, dlatego dieta na nim oparta zapobiega postępowaniu otyłości, cukrzycy, kamicy żółciowej oraz miażdżycy. Ma również działanie przeciwzaparciowe.

Zdecydowanie odradza się stosowania diety bogatej w błonnik osobom cierpiącym na stany zapalne żołądka, dróg żółciowych, trzustki oraz jelit. Zabroniona jest chorym na nieżyt pokarmowy, jak również chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.

Dieta bogatoresztkowa – przykładowy jadłospis na jeden dzień

Jadłospis diety bogatoresztkowej przeznaczonej dla dzieci powinien w swoim składzie zawierać produkty bogate w niezbędne dla wzrostu składniki odżywcze oraz dużą ilość płynów.

Każdy dzień zarówno dla dziecka, jak i dorosłego powinien rozpoczynać się szklanką przegotowanej wody z miodem lub sokiem owocowo-warzywnym. Woda, napary ziołowe oraz soki powinny być podawane miedzy posiłkami tak, aby dziennie osiągnąć ich ilość oscylująca w granicach dwóch litrów.

Przykładowy przepis na śniadanie w diecie bogatoresztkowej będzie opierał się na mleku lub maślance połączonej z płatkami owsianymi oraz dodatkiem suszonych lub świeżych, sezonowych owoców. Zamiennie można spożywać wieloziarniste pieczywo z odchudzonym masłem, pomidorem, papryką, sałatą oraz chudą wędliną. Dwa razy w tygodniu można pozwolić sobie na plaster sera żółtego lub białego.

Dzienny jadłospis w diecie wysokowęglanowej obowiązkowo powinien zawierać pożywny dwudaniowy obiad. Zaleca się zupę jarzynową, kalafiorową, grochową lub krupnik z grubą kaszą. Ważne, aby warzywa były wpół surowe. Na drugie danie warto zaserwować tłuczone ziemniaki z dodatkiem posypki z miażdżonych otrębów pszennych, sałatkę oraz duszone, chude mięso.

Kolacja powinna być lekka, ale zarazem pożywna, aby w nocy nie obudzić się głodnym. Zaleca się: surowe warzywa, chude wędliny, pieczywo pełnoziarniste, otręby lub płatki owsiane.

Dobrze, aby posiłki były spożywane regularnie, co 2-3 godziny. Pomiędzy głównymi zaleca się uwzględnić przekąski w postaci: soku owocowo-warzywnego, niskosłodzonego kisielu, galaretki, suszonych lub świeżych owoców lub warzyw, jak również orzechów.

Przeczytaj także: Kobiety bez diety: “jesteśmy za odpuszczeniem reżimu na talerzu” [WYWIAD]